Trong ba năm trở lại đây, điện ảnh Việt chứng kiến sự xuất hiện của nhiều đạo diễn mới và một số người đã kịp khẳng định vị thế của họ.
Thế hệ Việt kiều trẻ mê văn hóa Việt
Leon Lê có lẽ là cái tên ấn tượng nhất trong dòng phim độc lập, nghệ thuật với bộ phim Song lang (2019). Song lang không chỉ đề cao bộ môn nghệ thuật cải lương ở Sài Gòn thập niên 80 của thế kỷ 20, mà còn là một tác phẩm đề cao mối quan hệ giữa con người và con người trước những biến động của thời cuộc. Bộ phim dù không thành công về thương mại nhưng nó xứng đáng là một tác phẩm nổi bật về tay nghề đạo diễn và mang đậm nét văn hóa Việt của Leon Lê. Cho đến nay, Song lang đã mang về hơn 50 giải thưởng trong nước, quốc tế và Leon Lê xứng đáng được xem là một đạo diễn Việt thế hệ mới có khả năng chạm vào những đề tài văn hóa truyền thống với cảm quan hiện đại.
Hiện Leon Lê đang trở về Mỹ để chuẩn bị cho dự án điện ảnh thứ hai mà anh hợp tác với Kim Lý, người đóng vai trò nhà sản xuất của dự án.
Cùng với Leon Lê là Phương Anh (nghệ danh Ash Mayfair), nữ đạo diễn Việt kiều cũng dành nhiều quan tâm đến những câu chuyện mang bản sắc văn hóa hoặc hiện thực dưới góc nhìn nghệ thuật. Sau Vợ ba (The Third Wife), bộ phim đoạt một số giải thưởng quốc tế nhưng vẫn gây ra nhiều tranh cãi trong nước, nữ đạo diễn trẻ sinh năm 1985 này đang bắt tay vào dự án điện ảnh thứ hai có tên Skin of Youth. Đây là một câu chuyện tình khốc liệt thuộc thế giới LGBTQ+ với bối cảnh diễn ra tại Việt Nam vào thập niên 1990.
Dự án này đã từng thắng giải Sonford, một quỹ hỗ trợ điện ảnh của Na Uy trao tặng tại Liên hoan phim Busan năm ngoái. Đạo diễn Phương Anh và nhà sản xuất Trần Thị Bích Ngọc đang chuẩn bị để thực hiện bộ phim mới này trong đầu năm 2021.
Đạo diễn trẻ trong nước vươn ra thế giới
Trần Thanh Huy, người mất hơn tám năm để phát triển bộ phim ngắn 16:30 thành bộ phim dài Ròm cũng có một năm thành công ngoài mong đợi khi bộ phim này giành chiến thắng quan trọng tại Liên hoan phim Busan năm ngoái. Được phát hành ngay sau khi Việt Nam kiểm soát được đại dịch COVID-19, Ròm gây bất ngờ lớn khi đạt doanh thu 65 tỷ đồng, điều chưa có tiền lệ trong dòng phim độc lập tại Việt Nam. Bộ phim này đã gây chia rẽ khán giả vì kịch bản chưa tương xứng với hình thức kể chuyện đột phá của nó. Tuy nhiên, chiến thắng của Ròm cho thấy các đạo diễn trẻ hoàn toàn có thể tiếp cận được khán giả nếu đề tài của họ chạm đến những hiện thực khốc liệt của đời sống xã hội hiện tại.
Ngay sau thành công lớn của Ròm tại phòng vé, Trần Thanh Huy có một chiến thắng đáng kỳ vọng khác với dự án mới Tick It đoạt giải CJ Entertainment tại Liên hoan phim Busan trị giá 10.000 USD. Đây tiếp tục là một dự án mang tính hiện thực khác, khai thác câu chuyện của những người trẻ ở Việt Nam muốn thoát khỏi nghèo khó bằng cách liều lĩnh đổi đời, bất chấp hiểm nguy. Dự án mới của Huy phần nào lấy cảm hứng từ câu chuyện của những thanh niên trẻ tìm đường vượt biên bất hợp pháp vào nước Anh trong những container đông lạnh từng gây chấn động vào năm ngoái.
Một đạo diễn trẻ khác là Lê Bình Giang, người từng đạo diễn bộ phim hình sự, kinh dị KFC chu du qua 25 liên hoan phim quốc tế cũng thắng giải ArteKino International trị giá 6.000 euro với dự án Who Created Human Beings, một tác phẩm hình sự giật gân. Đây là thể loại được đạo diễn này yêu thích và theo đuổi trong nhiều năm qua.
Trong thế hệ đạo diễn mới trong nước khẳng định được tên tuổi qua bộ phim đầu tay hoặc thứ hai phải kể đến Trịnh Đình Lê Minh (Thưa mẹ con đi, Bằng chứng vô hình) và Tạ Nguyên Hiệp (Trái tim quái vật). Cả hai từng được đào tạo bài bản trong nước hoặc quốc tế và đang cần một cơ hội mới để khẳng định được tài năng hoặc phong cách cá nhân.
* * *
Với những gương mặt mới đã chứng tỏ thực lực và những nhân tố đang ẩn mình trong bóng tối chờ thời điểm tỏa sáng, điện ảnh Việt kỳ vọng sẽ có một thế hệ đạo diễn mới đủ sức hâm nóng thị trường điện ảnh sau khi đại dịch được kiểm soát.
| Những gương mặt chờ thời cơ tỏa sáng  Đạo diễn Phạm Ngọc Lân Lê Bảo và Phạm Ngọc Lân là hai đạo diễn của dòng phim độc lập, nghệ thuật được giới chuyên môn kỳ vọng trong nhiều năm qua. Sau khi gây ấn tượng và đoạt giải tại nhiều liên hoan phim quốc tế với phim ngắn, họ cần khẳng định tên tuổi với một bộ phim dài (feature film), bởi đây là điều cần thiết để chứng tỏ thực lực của một đạo diễn trẻ thuộc thế hệ mới. Cả Lê Bảo và Phạm Ngọc Lân từng tham gia L’Atelier - Quỹ điện ảnh Cinéfondation thuộc Liên hoan phim Cannes vài năm trước để giới thiệu dự án phim dài của họ như: Vị (Taste), Cu li không bao giờ khóc (Cu Li Never Cries)...  Đạo diễn Lê Bảo Trong hai năm gần đây, Phạm Ngọc Lân tiếp tục thực hiện các bộ phim ngắn trong khi vẫn tìm kiếm thêm kinh phí cho bộ phim dài đầu tay. Hai bộ phim ngắn của Lân như Một khu đất khác và Dòng sông không nhìn thấy đã tham dự rất nhiều liên hoan phim ngắn quốc tế và đoạt những giải quan trọng. Phim ngắn của Lân giàu chất thơ, nhiều suy nghiệm mang tính triết học và những ẩn dụ tinh tế. Trong số những đạo diễn trẻ theo đuổi dòng phim nghệ thuật, Phạm Ngọc Lân được kỳ vọng là người đi xa nhất. Cùng những tên tuổi ở dòng phim nghệ thuật, những đạo diễn trẻ theo đuổi dòng phim thương mại giải trí với mục tiêu chinh phục khán giả nội địa cũng rất đáng chú ý là Đinh Hà Uyên Thư, Nhu Đặng, Luk Vân... |
