Phía người tâm thần bị đốt phải yêu cầu khởi tố

Như Pháp Luật TP.HCM ngày 5-10 đã thông tin, bà Trần Thị Bé bị tâm thần từ nhỏ, đang được gia đình người chị chăm nuôi. Bà nhiều lần chửi người trong xóm và bẻ phá cây, hoa màu của người dân. Chiều 14-9, anh Lê Văn Việt đã bắt trói, đốt tay bà gây thương tích...

Bắt người trái pháp luật?

Theo luật sư Trịnh Thanh (Văn phòng luật sư Người nghèo), khi nghi ngờ, anh Việt đã đến nhà bà Bé lôi bà đến vườn cây nhà mình rồi trói lại. Hành vi này có dấu hiệu của tội bắt giữ người trái pháp luật. Bởi lẽ chỉ có cơ quan chức năng mới có quyền bắt giữ người và phải theo một trình tự chặt chẽ. Anh Việt là người dân bình thường nên không có quyền này. Cũng cần lưu ý, với tội bắt giữ người trái pháp luật, không cần phải có yêu cầu của người bị hại, công an vẫn khởi tố...

Một thẩm phán TAND TP.HCM lý giải thêm: Anh Việt đã sai khi đến nhà bà Bé lôi bà ấy đến vườn cây. Nếu bà bé đang đi trên đường hoặc đang phá cây, lúc ấy anh Việt có quyền giữ bà ấy lại và thông báo cho gia đình. Và bất kỳ ai cũng có thể giữ người bị bệnh tâm thần nhưng phải báo ngay với gia đình hoặc cơ quan chức năng để bảo vệ cho chính người bệnh. Với thông tin Báo nêu, anh Việt có dấu hiệu của tội này. Tuy nhiên, cơ quan chức năng cũng nên cân nhắc các yếu tố khác như nhận thức pháp luật, mức độ, hoàn cảnh... để xử lý đúng lý đạt tình.

Luật sư Thanh còn cho rằng tốt nhất giám hộ của bà Bé nên có đơn yêu cầu để công an vào cuộc, làm rõ các dấu hiệu của tội này và dấu hiệu của tội cố ý gây thương tích. Và nếu sau khi xem xét, công an cho rằng không cần thiết xử lý hình sự, vợ chồng anh Việt cũng sẽ bị phạt hành chính...

Có yêu cầu mới khởi tố

Vì bà Bé bị bệnh tâm thần nên được đưa vào nhóm người không có khả năng tự vệ. Mà luật quy định: Người nào cố ý gây thương tích cho những người ở nhóm này dù tỷ lệ thương tật chưa đến 11% vẫn có thể bị xử lý hình sự nhưng với điều kiện là giám hộ hoặc người đại diện của họ phải có đơn yêu cầu (khởi tố theo yêu cầu của người bị hại).

Theo ông Nguyễn Thanh Sơn, kiểm sát viên cao cấp VKSND tối cao, trước hết hành vi của anh Việt là trái pháp luật. Tuy nhiên, muốn xử lý hình sự phải xác định chính xác tỷ lệ thương tật của bà Bé. Muốn làm điều này, giám hộ của bà Bé phải có đơn yêu cầu, lúc ấy công an sẽ đưa bà Bé đi giám định.

Kết quả giám định sẽ là cơ sở để xem xét xử lý theo hướng: Nếu tỷ lệ thương tật trên 11%, công an sẽ chủ động khởi tố bị can. Nếu tỷ lệ thương tật dưới 11%, công an sẽ giải thích cho người giám hộ biết về quyền yêu cầu khởi tố vì luật quy định: Với những vụ cố ý gây thương tích thuộc khoản 1 Điều 104 (tội ít nghiêm trọng), các cơ quan tố tụng chỉ xử lý theo yêu cầu của người bị hại hoặc đại diện hợp pháp của người chưa thành niên, tâm thần...