Sáng 8-11, Ban Tuyên giáo Thành ủy TP.HCM đã tổ chức Tọa đàm khoa học “Người thầy nhân tố quan trọng trong sự nghiệp giáo dục và đào tạo”. Hội thảo đã thu hút hơn 60 tham luận xoay quanh vấn đề làm sao để nâng vị thế người thầy trong xã hội hiện đại khi đồng lương thấp với vòng quay mưu sinh “cơm-áo-gạo-tiền” khiến các nhà giáo phải bươn chải bằng nhiều cách mà chủ yếu là dạy thêm.
Đừng để “sư hinh” thành “sinh hư”
Mang đến buổi tọa đàm bài báo “Sư Hinh” (nghĩa đen là tiếng thơm người thầy giáo) của Bác Hồ đăng trên báo Nhân Dân ngày 9-7-1963 nói về đạo đức người thầy, PGS-TS Phan Xuân Biên, Viện Nghiên cứu Phát triển TP.HCM, “mong muốn qua bài báo này, có thể liên hệ đến hình ảnh người thầy ngày nay”. Trong bài báo, Bác Hồ đánh giá: Tuyệt đại đa số cô giáo và thầy giáo của chúng ta đều cố gắng trau dồi đạo đức cách mạng, làm gương mẫu cho học trò và xứng đáng với hai chữ “Sư Hinh”. Sau đó, Bác dẫn ra hai câu chuyện ở hai ngôi trường không thực hành tiết kiệm mà lại làm những việc ảnh hưởng đến danh hiệu người thầy.“Cha mẹ học trò rất thắc mắc về việc làm của các thầy. Và có nhiều người đã nói một cách mỉa mai “sư hinh” hay là sinh hư!” - Bác viết.
Ông Biên đặt vấn đề: “Có lẽ nhận định như Bác Hồ cách đây gần nửa thế kỷ về trước vẫn đúng với thực trạng đội ngũ thầy cô giáo trong nền giáo dục nước nhà hiện nay. Trong đội ngũ giáo viên đương chức, những “sư hinh” vẫn chiếm tỉ lệ cao nhưng cũng nhiều lắm những hiện tượng không xứng danh với hai chữ “sư hinh”, ảnh hưởng không tốt đến vinh dự cao quý của người thầy, ảnh hưởng đến tâm lý, nhân cách của học trò”.
Các thế hệ thầy trò trao đổi về nghề tại buổi tọa đàm sáng 8-11. Ảnh: QV
Hãy để người thầy sống được bằng lương
Lý giải nguyên nhân tình trạng này, TS Hồ Thiệu Hùng, nguyên Giám đốc Sở GD&ĐT TP.HCM, nhìn thẳng, nói thật: Nhà giáo hiện nay có tâm tư rất nặng nề bởi nguồn thu nhập đã hạn hẹp sẽ càng hạn hẹp hơn và uy tín người thầy đang bị xúc phạm. Một cô giáo trẻ tiểu học hỏi hiệu trưởng mình: “Cô ơi, rồi đây dạy thêm có bị bắt không?”. Cô hiệu trưởng thì lắc đầu ngao ngán vì tự nhiên bị đặt vào tình thế phải làm thêm việc bất khả thi là quản lý giáo viên ngoài nhà trường. Chính quyền thì lúng túng không biết phải duyệt giấy cấp phép như thế nào, phải hậu kiểm ra sao. Dùng lực lượng nào, ai vi phạm thì ghép vào “tội” gì...
Đồng cảm, PGS Trần Chí Đáo, nguyên Giám đốc ĐHQG TP.HCM: Thầy cô mất bản chất, tạo sức ép cho học sinh phải đi học thêm khi không có nhu cầu chỉ là số ít, phần đại đa số nhà giáo rất tốt, họ sống có nguyên tắc, kỷ cương, giản dị và giàu lòng tự trọng. Một mực yêu cầu thầy cô giáo phải toàn tâm toàn ý cho sự nghiệp giáo dục mà đồng lương họ không đủ nuôi gia đình, con cái thì sự đòi hỏi này thiếu công bằng, thiếu dân chủ.
TS Hồ Thiệu Hùng phân tích thêm: “Thử hỏi lương của một giáo viên hiện nay đủ nuôi gia đình mình sống tại đô thị trong bao lâu? Một tuần, hay nửa tháng là cùng. Vì vậy, nguyện vọng số một của nhà giáo là sống được bằng lương để có thể toàn tâm toàn ý dốc sức tại lớp, để có thời gian chăm sóc học sinh hơn, để tích cực tham gia đổi mới giáo dục, để tự học và để nghỉ ngơi, chăm sóc gia đình”.
| Noi gương thầy cũ… Thầy giáo Nguyễn Văn Cải, Phó Hiệu trưởng Trường THPT Quang Trung (Củ Chi, TP.HCM), rưng rưng nhắc lại câu chuyện về những người thầy cũ khiến các đại biểu sụt sùi…”. Đó là cô Trần Thị Hằng, giáo viên Trường Tiểu học Trung Lập Hạ. Cách đây hơn 20 năm, khi chú bé Cải đến trường với quần đùi, áo vá, không có tập, viết, cô đã dẫn Cải sang quầy dụng cụ học tập của đồng nghiệp để mua chịu (vì lúc đó cô Hằng cũng không có tiền). Hay như thầy hiệu trưởng Trường THPT Quang Trung thời đó. Biết trò Cải học bằng đèn dầu suốt hơn 10 năm trong căn nhà xiêu vẹo và người mẹ bệnh tật, thầy đã cùng các đồng nghiệp dựng lại căn nhà, kéo điện về cho Cải có ánh sáng để học… Hay như thầy Trần Hữu Tá, Bùi Mạnh Nhị ở ĐH Sư phạm TP.HCM, bằng phần tiền lương của mình, giúp cậu sinh viên nghèo có thêm nghị lực để học và chăm sóc mẹ… Và cho đến hôm nay, với cương vị là phó hiệu trưởng Trường THPT Quang Trung, thầy Cải vẫn cần mẫn với nơi mình từng lớn lên, cùng đồng nghiệp chia sẻ, nâng đỡ học trò, nhất là những em có hoàn cảnh khó khăn để các em trưởng thành và thành công trên con đường học vấn… Lĩnh một đồng lương đủ sống (nuôi được bản thân, một con, một cha (hoặc mẹ già) cho ba người là bao nhiêu? Là ít nhất gấp ba lần mức mà Ủy ban Tài chính-Ngân sách của Quốc hội đề nghị vào 9-2012 là 3,6 triệu đồng/tháng để miễn trừ cho người phụ thuộc khi tính thuế thu nhập cá nhân. Hiện nay quá 50% nhà giáo lĩnh mức 3-3,5 triệu đồng/tháng, nghĩa là đã đi làm rồi mà lĩnh lương bằng một người sống phụ thuộc. Một giáo viên làm trong một ngành được coi là quốc sách hàng đầu mà thu nhập chưa bằng mức cần cho người phụ thuộc đủ sống, đây quả thực là một nghịch lý bi hài. TS HỒ THIỆU HÙNG |
QUỐC VIỆT lược ghi
