Ngày 11-12 đến 16-12-2010, Tòa án Liên bang Mỹ tiến hành xử án và công tố viên đã nhấn mạnh lý do buộc tội Lý Hương về hành vi “bắt cóc con” là: Đưa con về Việt Nam không có sự đồng ý của chồng và cản trở không cho chồng thăm con. Nhưng phải đến tháng 4-2011 mới có phán quyết chính thức của Tòa án Liên bang Mỹ về vụ việc này. Lý Hương có chồng là Việt kiều Mỹ tên Tony Lam, hai người kết hôn năm 2001.
Năm 2005, Lý Hương và chồng đồng ý ký tên vào đơn ly hôn và đến năm 2007, Tòa án Nhân dân (TAND) TPHCM ra bản án chấp thuận cho họ ly hôn. Trước đó, vào năm 2006, chính Tony Lam viết bản tự khai tại TAND TPHCM đồng ý ly hôn và giao con gái cho Lý Hương nuôi dưỡng đến khi bé được 12 tuổi sẽ đưa trở lại Mỹ cho Tony Lam. Nhưng sau đó, Tony Lam lại đệ đơn lên Tòa án Gia đình New York và tòa án này đã ban hành án lệnh tạm thời để con gái cho Tony Lam nuôi dưỡng. Lần Lý Hương đưa con về Việt Nam là theo yêu cầu của chính Tony Lam, nhằm giải quyết một số khúc mắc trong vấn đề kinh doanh của anh này tại Việt Nam lúc ấy.
Hơn 2 năm qua, Lý Hương bị kiểm soát chặt chẽ việc đi lại và cô hoàn toàn không được thăm con gái, đặc biệt không được tự ý ra khỏi nước Mỹ. Theo Lý Hương, cô vẫn là công dân Việt Nam, thực hiện nghiêm túc bản án của TAND TPHCM. Nhưng khi sang Mỹ, cô hoàn toàn bị bất lợi. Cơ quan điều tra khi truy tố Lý Hương chỉ căn cứ trên lời khai của Tony Lam - một công dân Mỹ, bỏ qua mọi thủ tục, quyết định của tòa án Việt Nam. Chính vì thế, Lý Hương mới bị kết tội “bắt cóc con ruột” - một tội danh mà hầu hết người Việt Nam nào cũng thấy hết sức khó hiểu!
Tuy rất đau buồn, nhưng hơn 2 năm qua, gia đình nghệ sĩ Lý Huỳnh hoàn toàn giữ yên lặng. Dù chưa có quyết định phán quyết chính thức của Tòa án Liên bang Mỹ nhưng được biết, nếu Lý Hương bị kết tội, cô bị kết án cao nhất là 3 năm tù giam, thấp nhất là không phải chịu án. Cứ lấy mức cao nhất mà tính thì đến thời điểm tháng 4-2011 (thời điểm tòa ra phán quyết), Lý Hương cũng đã chịu đúng 3 năm bị giam lỏng trên đất Mỹ; còn bằng như không có tội, ai sẽ chịu trách nhiệm về 3 năm Lý Hương chịu cảnh sống xa con, một mình nơi đất lạ, xa gia đình, bị giam lỏng, bị tổn thương tinh thần?!…
Từ vụ án Lý Hương, chúng tôi có đôi điều suy nghĩ: Trước hết, trong xu thế hội nhập hiện nay, việc các cô gái Việt Nam lấy chồng ngoại kiều, Việt kiều là khá phổ biến. Do đó, hiểu biết pháp luật một cách thấu đáo của nước Việt Nam và nước mình tạm sống hoặc định cư trước khi quyết định kết hôn là điều cần thiết để có thể tự bảo vệ mình. Thứ hai, các cơ quan nhà nước cần quan tâm, tư vấn cụ thể cho các công dân Việt Nam, hướng dẫn họ những thông tin cần thiết là cách giúp họ bảo vệ quyền lợi của mình ở nước ngoài.
Trường hợp Lý Hương, cô vẫn là một công dân Việt Nam, có bản án của TAND TPHCM và thực hiện đúng theo bản án này, nhưng lại chỉ có hiệu lực ở Việt Nam. Chính điều ấy khiến Lý Hương phải chịu thiệt thòi trong gần 3 năm qua khi đến Mỹ. Thứ ba, các gia đình cần thường xuyên thông tin, giáo dục cho các con (nhất là những cô dâu, chú rể trẻ) về truyền thống văn hóa đất nước, phong tục tập quán quê hương để giữ được bản sắc văn hóa dân tộc và khi đi làm dâu, làm rể xứ người thì vẫn giữ được cốt cách dân tộc.
Thiết nghĩ, đây là một bài học thật đắt giá cho không chỉ Lý Hương mà cho tất cả những cô gái Việt Nam đang và sẽ có ý định lấy chồng là ngoại kiều hay Việt kiều.
