Vụ ba lần cán người: Liệu có khả năng tài xế bị hoảng loạn?

Qua các phương tiện thông tin đại chúng, nhiều ý kiến bày tỏ sự phẫn nộ, lên án hành vi quá nhẫn tâm của tài xế Đặng Hữu Anh Tuấn, gây tai nạn rồi ba lần tiến, lùi xe container dẫn đến hậu quả cán chết người. Thế nhưng việc xác định tội danh và đưa ra phán quyết về hình phạt phải dựa trên những chứng cứ cụ thể, đánh giá đúng bản chất của hành vi phạm tội.

Trong vụ án này, quả thật rất khó xác định động cơ, mục đích phạm tội của bị cáo. Nếu tài xế có chủ định cố ý giết chết nạn nhân thì quả thật anh ta đã mất hết nhân tính và có thể phải chịu hình phạt cao nhất là tử hình. Nhưng đến thời điểm hiện tại, chưa có cơ sở nào để xác định điều này. Qua bài viết này, chúng tôi mong muốn cung cấp một cái nhìn toàn diện hơn về các khía cạnh pháp lý, tâm lý của vụ án.

Lỗi cố ý gián tiếp

Tiến sĩ Lê Tiến Châu, nguyên giảng viên khoa Luật hình sự Trường Đại học Luật TP.HCM, cho biết đối với trường hợp phạm tội của Tuấn, khi xảy ra tai nạn thì xe đã dừng lại tức việc gây ra tai nạn đã chấm dứt. Sau đó tài xế điều khiển xe tới, lui làm xe cán lên người nạn nhân thì đó là hành vi cố ý nên Tuấn bị truy tố về tội giết người là đúng.

Tuy vậy, về mặt pháp lý, phải xác định lỗi ở đây là cố ý trực tiếp hay cố ý gián tiếp. Để xác định điều này thì phải xem xét Tuấn có mong muốn hậu quả xảy ra hay không. Muốn vậy, cần phải đánh giá chính xác tâm lý của Tuấn tại thời điểm xảy ra tai nạn.

Theo hồ sơ vụ án, Tuấn chỉ mới lái xe rơmoóc được khoảng một năm rưỡi. Nếu có thời gian lái xe ngắn, lúc xảy ra tai nạn có đông người la ó và khi vừa xảy ra tai nạn đã có người đến chặn đầu xe ngay thì có thể Tuấn bị hoảng loạn. Có thể vì chưa rành rẽ việc gài số tới, lui và cũng chưa quen việc bị la ó trên nên Tuấn đã cho xe chạy tới, lui nhiều lần. Việc này có thể nằm ngoài ý muốn của Tuấn. Tuy không mong muốn nạn nhân chết nhưng Tuấn vẫn để mặc cho hậu quả xảy ra để nhằm mục đích chạy thoát. Như vậy, lỗi của Tuấn là lỗi cố ý gián tiếp.

Đồng tình, Thạc sĩ Lê Nguyên Thanh, giảng viên khoa Luật hình sự Trường Đại học Luật TP.HCM, lưu ý: Nếu Tuấn có tay nghề non yếu và chưa gây tai nạn lần nào thì trong tai nạn trên, có thể Tuấn hoảng loạn thật. Khi đã hoảng loạn, tài xế sẽ không còn đủ bình tĩnh để điều khiển xe theo ý mình hay ý người khác. Cách xử lý khi hoảng loạn cũng không phải ai cũng như ai: có người bỏ xe chạy, cũng có người vẫn tiếp tục ngồi trên xe (có thể vì sợ xuống xe sẽ bị đánh) và lái xe tới, lui nhiều lần để tìm đường chạy tiếp…

Nếu xác định Tuấn không có chủ định giết người, lỗi ở đây chỉ là cố ý gián tiếp thì việc VKSND TP.HCM truy tố và sau đó TAND TP xét xử Tuấn theo khoản 2 Điều 94 BLHS là phù hợp. Bởi không có những tình tiết theo quy định phải truy tố, xét xử ở khoản 1 điều này.

Bảo hiểm đã gánh phần bồi thường

Lâu nay dư luận vẫn râm ran: Nhiều tài xế sau khi gây tai nạn sẽ cố ý cán chết nạn nhân để đỡ phần bồi thường.

Tuy nhiên, theo Thông tư 126 ngày 22-12-2008 của Bộ Tài chính, tất cả chủ xe cơ giới đều phải mua bảo hiểm bắt buộc trách nhiệm dân sự. Với gói bảo hiểm này, khi có sự cố xảy ra, dù lỗi thuộc về phía nào thì các công ty bảo hiểm bồi thường cũng gánh phần bồi thường cho nạn nhân.

Ông Phạm Trường Khê, Phó Tổng Giám đốc Công ty Cổ phần Bảo hiểm AAA, cho biết: “Khi có tai nạn xảy ra, công ty bảo hiểm sẽ liên hệ với chủ xe và nạn nhân để giải quyết việc bồi thường theo hợp đồng bảo hiểm. Trường hợp chủ xe có tham gia thêm phần bảo hiểm trách nhiệm dân sự tự nguyện ở mức cao hơn quy định mà gây thương tích nặng cho nạn nhân, phải chăm lo kéo dài thì công ty bảo hiểm sẽ tiếp tục cùng với chủ xe giải quyết phần trách nhiệm phát sinh này. Như vậy, khi trách nhiệm bồi thường thuộc về chủ xe và công ty bảo hiểm thì không có lý do gì để các tài xế lo ngại dẫn đến việc cán chết nạn nhân. Có thể có ít tài xế vì thiếu hiểu biết đã nghĩ vậy và hành động sai lầm nhưng theo tôi, đó chỉ là những trường hợp hết sức cá biệt”.

NHÓM PV