“Thủ tướng có cho rằng đã đến lúc cần thiết phải xây dựng một quy trình pháp lý để các viên chức có thể từ chức khi cảm thấy đó là điều cần thiết hay không?”.
Đó là những tranh luận đầy ấn tượng trong phần chất vấn và trả lời chất vấn tại kỳ họp thứ 2 QH khóa XIV những ngày qua. Theo Chủ tịch QH Nguyễn Thị Kim Ngân, trong hơn 200 lượt đại biểu (ĐB) đặt câu hỏi chất vấn lần này thì có đến 35 lượt ĐBQH sử dụng quyền tranh luận lại đối với các thành viên Chính phủ trả lời chất vấn.
Đây là thay đổi đáng chú ý nhất trong hoạt động chất vấn tại QH kỳ này. Một khi quyền tranh luận của các ĐB được đề cao thì các hiệu ứng của một QH đối thoại ngay lập tức phát huy tác dụng. Việc các ĐB đứng dậy tranh luận lại với các bộ trưởng, nhất là khi chất vấn của mình không được trả lời khiến không khí nghị trường gần như luôn luôn nóng, cộng với các vấn đề chất vấn hầu hết là các bức xúc của xã hội làm cho nghị trường tiệm cận, rất gần với cuộc sống. Đúng như tinh thần chất vấn và trả lời chất vấn mà nhiều cử tri kỳ vọng là không phải “hỏi cho biết” và “trả lời cho xong”.
Hoạt động chất vấn thể hiện sự năng động của QH và ĐB
Có thể thấy hoạt động chất vấn chính là một trong những điều làm nên tính chất đại diện và thể hiện sự năng động của QH và ĐB. Người dân không chỉ trông chờ những giải trình của các thành viên Chính phủ thông qua chất vấn mà còn mong đợi những giải pháp, những cam kết, những lời hứa chắc chắn cho những vấn đề mà cuộc sống đặt ra. Những câu hỏi, đặc biệt là phần tranh luận của các ĐB, đã thể hiện sự tiến bộ, cầu thị của người hỏi cũng như người trả lời.
Vì thế mà Bộ trưởng Trần Hồng Hà đã thẳng thắn trả lời ĐB: “Bộ TN&MT chịu hoàn toàn trách nhiệm về Formosa”. Bộ trưởng Nội vụ Lê Vĩnh Tân khẳng khái: “Phải loại ngay cán bộ đánh dân ra khỏi bộ máy”. Điều này đã cụ thể hóa được những mối quan tâm của quốc dân, đồng bào đối với những vấn đề hệ trọng của quốc gia.
Lẽ tất nhiên đây mới chỉ là kết quả ban đầu của những đổi mới hoạt động chất vấn của QH. Nhưng rõ ràng những biểu hiện sinh động ban đầu ấy cho thấy tinh thần đối thoại và tranh luận tại các phiên chất vấn làm cho QH càng xứng đáng là cơ quan đại diện cho ý chí và nguyện vọng của nhân dân; mở ra những hướng tích cực cho phép người ta đặt kỳ vọng vào những bước phát triển mới hơn tới đây.
