Phạm tội có tính chất côn đồ: Luật chưa rõ !

Phạm tội có tính chất côn đồ là tình tiết định khung ở hai tội cố ý gây thương tích và giết người… nhưng chưa có một văn bản nào hướng dẫn cụ thể, gây khó cho việc áp dụng.

Tòa viện chỏi nhau

Trong lúc uống rượu, Chung có lời lẽ thiếu tế nhị, Trần Thiện Khiêm (ở Phú Yên) và ba người dùng cây, bóng đèn huỳnh quang đánh bị hại gây thương tích 35%. Nhưng sau đó, Khiêm và đồng phạm chỉ bị cấp sơ thẩm truy tố, xét xử ở khoản 2, tội cố ý gây thương tích.

Tuy nhiên, tòa cấp phúc thẩm cho rằng chỉ vì nguyên cớ nhỏ nhặt trong lúc uống rượu mà các bị cáo đã rủ nhau đánh bị hại là phạm tội có tính chất côn đồ. Lẽ ra phải xử các bị cáo theo khoản 3 mới đúng pháp luật nhưng do không có kháng cáo, kháng nghị theo hướng tăng nặng nên không khắc phục được.

Một vụ khác, tối nọ, Vũ Trọng Phú (ở Phú Yên) thấy Hưng đứng cạnh nhà mình. Nghĩ là kẻ trộm nên Phú xuống bếp lấy dao, đi ra đứng trước mặt Hưng hô: “Ai đó, đứng lại!” rồi vung dao chém Hưng trúng tay. Hưng bỏ chạy, Phú đuổi theo chém nhiều nhát vào người Hưng gây thương tích 21%.

Ở phiên sơ thẩm, Tuấn (tài xế xe container) chỉ bị kết tội giết người nhưng phiên phúc thẩm, Tuấn bị xử về tội giết người với tình tiết tăng nặng có tính chất côn đồ. Ảnh: THÁI BÌNH

Xét xử sơ thẩm, tòa chỉ nhận định bị cáo dùng dao là hung khí nguy hiểm chém bị hại nên đã tuyên phạt Phú một năm ba tháng tù về tội cố ý gây thương tích. Nhưng sau đó có ý kiến cho rằng bị cáo mới chỉ nghi ngờ bị hại là kẻ trộm đã dùng dao chém bị hại nhiều nhát là xem thường tính mạng, sức khỏe của người khác, coi thường pháp luật nên phải coi là phạm tội có tính chất côn đồ. Tòa án không áp dụng tình tiết này đối với bị cáo là thiếu sót.

Cần có hướng dẫn

Xung quanh quy định về tính côn đồ này, nhiều ý kiến cho rằng, luật vẫn chưa rõ ràng cần phải có hướng dẫn cụ thể hơn nữa. Hiện luật cũng mới quy định chung chung, chưa xác định rõ thế nào là hành vi côn đồ, phạm tội có tính chất côn đồ... để các cơ quan tố tụng căn vào đó mà thực hiện. Do vậy, trên thực tế không ít trường hợp các cấp tòa chỏi nhau trong việc xử lý khiến nhiều vụ bị hủy sửa một cách đáng tiếc. Nhiều tòa bị hủy, sửa cũng đã phản ứng lại việc bị hủy sửa này không “tâm phục, khẩu phục” cách xử lý của tòa cấp trên.

Một số thẩm phán, kiểm sát viên cho biết cơ quan tố tụng thường hiểu phạm tội có tính chất côn đồ là trường hợp phạm tội chỉ vì những nguyên cớ nhỏ nhặt hoặc vô cớ, thể hiện tính coi thường pháp luật, xem thường tính mạng, sức khỏe của người khác.

Nhưng cũng có ý kiến cho rằng bị cáo có nhân thân xấu, có nhiều tiền án, tiền sự, khi phạm tội thể hiện tính hung hăng, càn quấy thì phải coi là có tính chất côn đồ…

Trong khi đó, theo Bình luận khoa học BLHS của tác giả Đinh Văn Quế thì “Phạm tội có tính chất côn đồ là trường hợp khi phạm tội, người phạm tội rõ ràng đã coi thường những quy tắc trong cuộc sống, có những hành vi ngang ngược, càn quấy, bất chấp sự can ngăn của người khác, chỉ vì những nguyên cớ nhỏ nhặt nhưng cũng cố tình gây sự để phạm tội…”.

Thực tế, lâu nay không ít cơ quan tố tụng tòa thường lấy đây làm “kim chỉ nam” để áp dụng. Tuy nhiên, cũng có ý kiến cho rằng đây cũng chỉ là tài liệu mang tính chất tham khảo. Vậy là tình tiết “Phạm tội có tính chất côn đồ” vẫn đã và đang được… tranh cãi. Và việc áp dụng tình tiết này trong quá trình điều tra, truy tố, xét xử còn có những quan điểm khác nhau, dẫn đến việc áp dụng pháp luật không thống nhất.

SÔNG BA