Bộ Công an đang lấy ý kiến về dự thảo Luật Công an nhân dân (sửa đổi) và hoàn thiện đề án đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả; bao gồm việc chính quy lực lượng công an xã.
Nhiều thắc mắc đã được đặt ra, trong đó có vấn đề tại sao phải xây dựng lực lượng công an xã/thị trấn chính quy và khi đã chính quy rồi thì những người đang đảm nhiệm các chức danh công an xã hiện nay sẽ được bố trí công việc như thế nào?
Bộ Công an sẽ chính quy lực lượng công an xã/thị trấn. Ảnh: Internet
Vì sao phải chính quy?
Theo Bộ Công an, việc chính quy lực lượng công an xã/thị trấn ngoài những căn cứ về mặt pháp lý thì còn xuất phát từ chính thực tiễn.
Theo đó, tình hình an ninh nông thôn, đô thị tiềm ẩn nhiều vấn đề bất ổn, nhất là các vụ việc khiếu kiện, xung đột xã hội liên quan đến đất đai, quản lý, thu hồi đất để triển khai các dự án phát triển kinh tế-xã hội; một bộ phận nhân dân không có việc làm, nảy sinh nhiều tệ nạn xã hội như cờ bạc, cá độ, cho vay nặng lãi, bảo kê.
Ngoài ra, các loại tội phạm và vi phạm pháp luật có xu hướng gia tăng và diễn biến phức tạp hơn, nhất là tội phạm có tổ chức, sử dụng vũ khí nóng, tội phạm có tính chất khủng bố, tội phạm chống người thi hành công vụ. Các loại tội phạm có yếu tố nước ngoài, tội phạm sử dụng công nghệ cao, tội phạm môi trường ngày càng diễn biến phức tạp…
Hiện nay việc bảo đảm an ninh trật tự, an toàn xã hội ở địa bàn nông thôn chủ yếu do lực lượng công an xã đảm nhiệm. Đây là địa bàn rộng lớn, chiếm 80% diện tích cả nước và là địa bàn đã và đang nảy sinh nhiều vấn đề phức tạp về an ninh trật tự, đặc biệt là tình hình an ninh nông thôn, dân tộc, tôn giáo, tình hình tội phạm và các hành vi vi phạm pháp luật khác.
Trong khi đó, việc thực hiện chế độ, chính sách và bảo đảm các điều kiện hoạt động đối với lực lượng công an xã bán chuyên trách còn chưa tương xứng với chức năng, nhiệm vụ mà lực lượng này đang thực hiện, đã có hàng ngàn phó trưởng công an xã và công an viên xin nghỉ việc vì chế độ phụ cấp hằng tháng quá thấp, không bảo đảm điều kiện sinh hoạt của bản thân và gia đình.
Đặc biệt, qua sơ kết triển khai thực hiện bố trí công an chính quy đảm nhiệm các chức danh công an xã tại 828 xã ở 38 tỉnh/TP, tuy có một số hạn chế nhưng có thể khắc phục được và đây là mô hình có hiệu quả nhất.
Việc bố trí công an xã chính quy thì khi đó trưởng công an xã nếu được cơ cấu tham gia Ban Thường vụ Đảng ủy xã sẽ bảo đảm tăng cường sự lãnh đạo của cấp ủy Đảng đối với công an xã; vị trí, vai trò của công an xã được nâng lên.
Hơn 9.000 trưởng công xã về đâu?
Theo Bộ Công an, khi bố trí công an xã chính quy, công an xã sẽ thực hiện chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn theo quy định của Luật Công an nhân dân và các quy định của pháp luật chuyên ngành về an ninh trật tự. Vì vậy, phải điều chỉnh Luật Công an nhân dân, Luật Cán bộ, công chức quy định về công an xã và các văn bản hướng dẫn thi hành.
Đồng thời, cần có phương án bố trí công tác khác cho 9.339 trưởng công an xã hiện nay (là công chức cấp xã) phù hợp với năng lực, trình độ chuyên môn, sở trường của từng người.
Bộ Công an cho rằng hiện nay ở địa bàn cơ sở (xã/phường/thị trấn) ngoài lực lượng công an phường/thị trấn/xã còn có nhiều mô hình tổ chức quần chúng tham gia bảo vệ an ninh trật tự cơ sở như đội dân phòng, tổ hòa giải, bảo vệ dân phố, bảo vệ cơ quan, doanh nghiệp... Khi bố trí công an xã là công an chính quy sẽ tiếp tục huy động lực lượng công an viên hiện nay và các tổ chức này tham gia bảo vệ an ninh trật tự tại thôn, ấp, bản, làng...
Cụ thể, lực lượng công an viên hiện nay ở xã và lực lượng bảo vệ dân phố ở phường sẽ là lực lượng chủ yếu hỗ trợ công an phường/xã thực hiện nhiệm vụ bảo vệ an ninh trật tự.
Các mô hình tổ chức quần chúng tham gia bảo vệ an ninh trật tự tại cơ sở đang được điều chỉnh bằng nhiều văn bản quy phạm pháp luật khác nhau nhưng chưa có một quy định thống nhất. Vì vậy, để huy động bảo vệ dân phố, công an xã bán chuyên trách hiện nay và các tổ chức quần chúng khác tham gia công tác bảo vệ an ninh trật tự, cần thiết phải xây dựng văn bản quy phạm pháp luật quy định chung về tổ chức và hoạt động của các lực lượng này.
“Xây dựng lực lượng công an xã chính quy cần thiết phải sửa đổi, bổ sung và xây dựng mới một số văn bản quy phạm pháp luật có liên quan đến tổ chức và hoạt động của công an xã; xây dựng mới văn bản quy phạm pháp luật về tổ chức và hoạt động của lực lượng bán chuyên trách và tổ chức quần chúng tự quản tham gia bảo vệ an ninh trật tự tại cơ sở” - Bộ Công an cho hay.
