Khi tổ chức tốt quá trình đối thoại thì những xung đột phát sinh về lợi ích giữa các bên sẽ giảm đi và tính đồng thuận sẽ tăng lên. Điều này vừa tạo điều kiện giảm được nguy cơ tham nhũng và vừa giảm được khiếu kiện của người có đất bị thu hồi. Đó là một trong những nội dung đáng lưu ý được đưa ra tại hội thảo góp ý cho dự thảo nghị định hướng dẫn thi hành Luật Đất đai 2013, do Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) phối hợp với Liên minh Đất đai (Landa) tổ chức, ngày 22-4.
Theo các tổ chức này, trong thời gian qua, TP Đà Nẵng đã tổ chức khá tốt việc đối thoại giữa chính quyền và người dân. Điều này giúp lượng khiếu kiện của dân về đất đai ở Đà Nẵng thấp. Dựa trên kinh nghiệm của TP Đà Nẵng, Landa và VCCI kiến nghị bổ sung quy định vào dự thảo nghị định quy định một số điều của Luật Đất đai 2013. Cụ thể, khi thực hiện cơ chế nhà nước thu hồi đất theo quy hoạch, sau khi đã ban hành thông báo thu hồi đất thì chủ tịch UBND cấp tỉnh trực tiếp tổ chức đối thoại hoặc ủy quyền cho giám đốc sở TN&MT hoặc chủ tịch UBND cấp huyện tổ chức đối thoại với những người bị thu hồi đất. Nội dung đối thoại là những vấn đề có liên quan tới phương án thay đổi hiện trạng sử dụng đất hiện tại bằng quy hoạch sử dụng đất trong tương lai và việc bảo đảm hài hòa lợi ích giữa Nhà nước, nhà đầu tư và những người bị thu hồi đất. Kết quả đối thoại này được công khai trên trang thông tin điện tử của UBND cấp tỉnh và được sử dụng làm tài liệu trong việc xây dựng phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư.
Cũng theo Landa và VCCI, thời gian qua, TP.HCM thực hiện mô hình thu hồi đất theo dự án dựa trên nguyên tắc đồng thuận giữa nhà đầu tư và những người bị thu hồi đất. Khi sự đồng thuận đạt được ít nhất 70% số trường hợp mà không thể tiến triển thêm thì UBND mới can thiệp bằng quyết định thu hồi đất đối với phần diện tích không thể thỏa thuận giữa hai bên. Theo khảo sát thì số lượng khiếu kiện của người bị thu hồi đất khi thực hiện cơ chế này là rất thấp, đa số là hài lòng với phương án đã thực hiện. Đây cũng có thể coi là kinh nghiệm tốt để thực hiện cơ chế nhà nước thu hồi đất theo dự án mà nhà đầu tư đề nghị được áp dụng cơ chế tự thỏa thuận với những người bị thu hồi đất.
Dựa trên kinh nghiệm của TP.HCM, Landa và VCCI kiến nghị bổ sung thêm quy định vào dự thảo. Đó là khi thực hiện cơ chế nhà nước thu hồi đất theo dự án để giao đất hoặc cho thuê đất cho nhà đầu tư đã được xác định thì nhà đầu tư có quyền đề xuất nguyện vọng được đối thoại với người bị thu hồi đất về phương án sử dụng đất, phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư và việc bảo đảm hài hòa lợi ích giữa các bên. Nhà đầu tư được quyền quyết định nâng mức bồi thường, hỗ trợ cao hơn phương án đã được phê duyệt.
HOÀNG VÂN
