Phiên chất vấn nóng ngay từ đầu khi Ủy viên Thường trực Ủy ban Tư pháp Đỗ Văn Đương chất vấn trực tiếp về 5 vụ án đặc biệt nghiêm trọng dư luận đang quan tâm là vụ Hồ Duy Hải; Nguyễn Văn Chưởng (Hải Phòng); Hàn Đức Long; Nguyễn Thanh Chấn và vụ Huỳnh Văn Nén.
Về vụ Hồ Duy Hải, ông Đương chất vấn người đứng đầu ngành tòa án: “Bản án tử hình đối với Hồ Duy Hải về tội giết người, cướp tài sản xảy ra từ năm 2008 có oan hay không? Tại sao khi Chủ tịch nước đã bác đơn xin ân xá, bị án này cũng từng có đơn xin thi hành án sớm mà đến nay lại hoãn thi hành án?”
Chánh án TANDTC Trương Hòa Bình. Ảnh: TTO
Chánh án Trương Hòa Bình trả lời:
Vụ án Hồ Duy Hải là vụ án khi xảy ra việc hai nhân viên bưu điện Cầu Voi (Long An) bị giết gây ra sự bức xúc lớn trong dư luận, gia đình bị hại bức xúc, xã hội yêu cầu điều tra làm rõ tội phạm để trừng trị. Cơ quan điều tra đã tiến hành công tác truy xét. Đây là vụ án truy xét, không phải bắt quả tang nên quá trình truy xét khó khăn. Quá trình điều tra phát hiện nghi can là Hồ Duy Hải. Vụ án này Hồ Duy Hải nhận tội có giết người.
Quá trình điều tra có luật sư tham gia. Trên cơ sở đó cơ quan điều tra tiến hành xác minh một số chứng cứ gián tiếp khác về việc nhận tội của Hải. VKS truy tố, tòa xét xử.
Tại phiên sơ thẩm, Hồ Duy Hải nhận tội. Bị cáo tự nhận do bị cáo gây ra án mạng, không có bức cung, nhục hình. Tòa sơ thẩm kết án Hải có tội.
Phúc thẩm, bị cáo có một phần cho rằng mình không phạm tội nhưng cơ sở chứng minh không rõ. Phúc thẩm tuyên quá trình điều tra thu thập chứng cứ có một số sai sót, vi phạm nhưng không làm thay đổi bản chất vụ án và kết tội Hồ Duy Hải tử hình.
Về việc đặt vấn đề có oan hay không? Tòa án trên cơ sở nghiên cứu hồ sơ vụ án chưa phát hiện ra có căn cứ để kháng nghị, mặc dù có một số thiếu sót trong quá trình thu thập tài liệu chứng cứ của cơ quan điều tra. VKS cũng kết luận như thế nên không có kháng nghị. Chủ tịch nước cũng đã bác đơn tử hình.
Việc có oan hay không căn cứ vào việc người có thẩm quyền có kháng nghị hay không. HĐTP TAND tối cao khi đưa ra xét xử mới khẳng định có oan hay không. Còn bây giờ Chủ tịch nước đã bác đơn xin ân xá…
Vụ án này có giám sát của QH, chúng tôi đã lập một tổ liên ngành do VKDNDTC chủ trì. Tổ liên ngành đã phúc tra lại lời cung của Hồ Duy Hải. Khi đoàn liên ngành vào hỏi, Hải vẫn nhận tội và đơn của Hải chỉ là xin được giảm án tử hình hoặc THA ngay cho nên căn cứ khẳng định là oan chưa có căn cứ.
Tuy nhiên chúng tôi sẽ rất thận trọng. Khi có kết quả giám sát, chúng tôi sẽ xem xét thận trọng, có đủ căn cứ kháng nghị chúng tôi sẽ kháng nghị.
Tại sao Chủ tịch nước bác đơn nhưng lại tạm hoãn THA? Đây là vấn đề pháp lý, cũng phải tôn trọng nguyện vọng của gia đình bị cáo và công luận. Mẹ bị cáo đến xin tạm hoãn THA và có đơn gửi Chủ tịch nước. Dư luận báo chí cũng đề cập đến vụ án này. Chủ tịch nước cũng xem xét rất thân trọng đề nghị của Chánh án và VT xem xét lại thận trọng xem có oan hay không…
Chúng tôi đã thành lập liên ngành xem xét vụ án này thận trọng. Trước tết chúng tôi đã họp và có một số nhận định, chúng tôi đề nghị kiểm tra kỹ một lần nữa, đánh giá cho thật toàn diện, đầy đủ, khách quan, đánh giá việc áp dụng pháp luật, kết hợp với việc giám sát của QH để có việc xử lý thật đúng đắn với vụ việc này.
Cũng liên quan đến vụ án này, Phó chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Lê Thị Nga đặt câu hỏi: Bản án kết tội Hồ Duy Hải có đủ căn cứ pháp luật không?
“Chánh án trả lời đúng như tờ trình về việc không kháng nghị. Tuy nhiên, là người được trực tiếp phân công giám sát hồ sơ, chúng tôi đã trực tiếp đến gặp Hồ Duy Hải, có buổi tiếp mẹ và dì Hồ Duy Hải... Với tư cách cá nhân là đại biểu QH, chúng tôi thấy bản án kết tội này chưa đủ cơ sở vững chắc. Với tư cách ĐBQH, tôi đã có bản kiến nghị 10 trang chỉ ra những sai sót trong vụ án này. Kính mong đồng chí Chánh án, đồng chí Viện trưởng VKSNDTC xem xét thận trọng vụ án này…”.
Khi được Phó chủ tịch QH Uông Chu Lưu đề nghị “chia lửa” cùng người đứng đầu ngành tòa án, Thượng tướng Lê Quý Vương cho hay, ngành công an cũng đang phối hợp xem xét lại vụ án này.
“Về cơ bản, các chứng cứ đều chứng minh Hồ Duy Hải là người gây ra tội phạm này. Tuy nhiên, quá trình thu thập chứng cứ mới chủ yếu tập trung thu thập chứng cứ để chứng minh, củng cố lời khai”- ông Vương thừa nhận.
“Tại sao xảy ra chuyện oan sai trong công tác điều tra này? Nguyên nhân cơ bản do việc chưa tập trung tôn trọng chứng minh sự thật khách quan. Đặc biệt là quan điểm về công tác điều tra thu thập chứng cứ chủ yếu trọng cung hơn coi trọng chứng cứ, chỉ tập trung vào công tác thu thập lời khai của đối tượng gây án, người bị hại, nhân chứng… mà chưa tập trung thu thập chứng cứ hiện trường…”- ông Vương nói thêm.
