Luật Đặc xá, có hiệu lực thi hành từ 1-3-2008, nêu rõ đặc xá là sự khoan hồng đặc biệt của Nhà nước do Chủ tịch nước quyết định tha tù trước thời hạn cho người bị kết án phạt tù có thời hạn, tù chung thân nhân sự kiện trọng đại, ngày lễ lớn của đất nước hoặc trong trường hợp đặc biệt.
Luật có 6 chương, 35 điều, được áp dụng cho người bị kết án phạt tù có thời hạn, tù chung thân; cơ quan, tổ chức, công dân Việt Nam; tổ chức, cá nhân nước ngoài, tổ chức quốc tế cư trú, hoạt động trên lãnh thổ Việt Nam có liên quan đến hoạt động đặc xá.
Về nguyên tắc thực hiện đặc xá, quy định tại Điều 4 của Luật nêu rõ việc thực hiện đặc xá phải tuân thủ Hiến pháp, pháp luật, bảo đảm lợi ích của Nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân; bảo đảm dân chủ, khách quan, công bằng, công khai, minh bạch; bảo đảm yêu cầu về đối nội, đối ngoại, an ninh quốc gia, trật tự, an toàn xã hội.
Cùng với những quy định cụ thể về điều kiện được đề nghị đặc xá, dự luật còn quy định rõ các trường hợp không được đề nghị đặc xá, bao gồm người đang có kháng nghị về bản án hoặc quyết đinh của toà án theo trình tự giám đốc thẩm, tái thẩm; người đang bị truy cứu trách nhiệm hình sự về hành vi phạm tội khác; người đã từng được đặc xá và người có từ hai tiền án trở lên.
Trong trường hợp đặc biệt, để đáp ứng yêu cầu về đối nội, đối ngoại của Nhà nước, Chủ tịch nước sẽ quyết định đặc xá cho người bị kết án phạt tù có thời hạn, tù chung thân đang chấp hành hình phạt tù, người được hoãn, tạm đình chỉ chấp hành hình phạt tù mà không phụ thuộc vào các điều kiện được đề nghị đặc xá.
Điều 7 của Luật cũng quy định rõ những hành vi bị nghiêm cấm như lợi dụng chức vụ, quyền hạn để đề nghị đặc xá cho người không đủ điều kiện hoặc không đề nghị đặc xá cho người đủ điều kiện; cản trở người bị kết án phạt tù thực hiện quyền được đề nghị đặc xá.
Từ năm 1945 đến nay, Nhà nước Việt Nam đã thực hiện 40 lần đặc xá cho hàng nghìn người phạm tội bị kết án phạt tù. Riêng năm 2007, Chủ tịch nước đã quyết định đặc xá tha tù trước thời hạn cho 8.066 phạm nhân, trong đó có 13 phạm nhân người nước ngoài.
Theo TTXVN
