Bản thân việc đề xuất cấm hoặc cho phép vài phần trăm như trên cho thấy cơ quan quản lý đã ý thức được rằng trong việc khuyến mãi thuốc, người được hưởng lợi là bác sĩ, nhà thuốc chứ không phải bệnh nhân! Tuy vậy, điều này cũng chứng tỏ sự thiếu quyết đoán, thái độ nửa vời của cơ quan quản lý cao nhất về thuốc.
Còn nhớ mới năm ngoái, chính Cục Quản lý dược đã “bật đèn xanh” cho các hãng dược phản đối một quy định rất tiến bộ trong Nghị định 37/2006 hướng dẫn hoạt động xúc tiến thương mại. Khoản 7 Điều 4 nghị định này nói rằng: “Không được dùng thuốc chữa bệnh cho người, kể cả các loại thuốc đã được phép lưu thông để khuyến mãi”. Căn cứ vào đó, các cơ quan kiểm toán, thuế trung ương và địa phương đã yêu cầu xử lý, xuất toán số tiền hơn 5,5 tỉ đồng đối với 10 doanh nghiệp dược trong năm 2006 do đã chi phí khuyến mãi tùy tiện.
Dĩ nhiên khi bị xử lý doanh nghiệp sẽ kêu. Song đáng ngạc nhiên là thái độ cơ quan quản lý đã vội vã đồng tình, cho tiến hành hội thảo để nhóm này “kêu cứu”, đồng thời lobby để Chính phủ sửa đổi. Trước ý kiến của Bộ Công thương và Bộ Y tế, đầu tháng 8-2009, Thủ tướng ký ban hành Nghị định 68 sửa đổi duy nhất khoản 7 Điều 4 của Nghị định 37/2006 nói trên theo hướng cho phép “khuyến mãi cho thương nhân kinh doanh thuốc”.
Nhưng việc Công ty Dược liệu Trung ương 2 bị bắt quả tang tổ chức khuyến mãi thuốc Peg-intron 80mcg/lọ tại Khánh Hòa mà không xin phép với địa phương đã cho thấy mặt trái của quy định này. Những người hiểu biết đã vô cùng ngạc nhiên tại sao loại thuốc viêm gan như trên lại có thể khuyến mãi tùy tiện như bột giặt hay mì ăn liền? Rõ ràng tỉ lệ 50% là “lỗ hổng” quá lớn để doanh nghiệp nhập khẩu thuốc thông đồng với doanh nghiệp phân phối nâng giá, “bóp cổ” bệnh nhân. Hơn thế, những điều tra của báo chí về các đường dây tuồn thuốc vào bệnh viện, về các thủ thuật kê đơn của bác sĩ cho thấy con số 50% này đã làm méo mó thị trường tân dược như thế nào!
Dẫu sao cơ quan quản lý cũng đã tiếp thu, sửa đổi. Nhưng hậu quả của cách quản lý nửa vời trên thì ai lãnh thay bệnh nhân đây?
PHAN MAI
