Khám sức khỏe tổng quát là tầm soát ung thư?

Khám sức khỏe tổng quát là một trong những phương pháp giúp giữ gìn sức khỏe và phòng ngừa bệnh tật. Tuy nhiên, không ít trường hợp khám tổng quát bị hiểu lầm là tầm soát ung thư. Vậy khám sức khỏe tổng quát có bao gồm tầm soát các loại ung thư? BS Trần Hiền Trung, chuyên khoa Nội Tổng quát và Tiêu hóa gan mật, Phòng khám Quốc tế Victoria Healthcare,sẽ giúp bạn trả lời câu hỏi này.

Thông tin tiền sử bệnh lý là rất quan trọng

Sau khi đăng ký khám tổng quát, khách hàng sẽ được đề nghị điền “Thông tin tiền sử bệnh lý bản thân và gia đình”. Phần này rất quan trọng vì sẽ giúp người thầy thuốc đánh giá yếu tố nguy cơ của khách hàng đầu tiên trước khi khám và tham vấn (hỏi bệnh).

Không ít bệnh nhân khi đến khám tổng quát chỉ yêu cầu bác sĩ cho tầm soát ung thư. Song cho đến nay, khi không có triệu chứng hoặc yếu tố nguy cơ, chưa có khuyến cáo nào cho thấy việc làm tất cả xét nghiệm chỉ điểm khối u và/hoặc thực hiện Chụp cộng hưởng từ hoặc Chụp cắt lớp toàn thân... có thể giúp phát hiện và điều trị sớm ung thư một cách hiệu quả. Mặt khác, mỗi xét nghiệm hay phương pháp cận lâm sàng đều có thể cho kết quả dương tính giả (cho kết quả bất thường nhưng thực tế không có bệnh). Như vậy có hay không, chính kết quả của các xét nghiệm chưa thật sự cần thiết này lại làm bệnh nhân thêm lo lắng không đáng có sau khi khám tổng quát?

Do đó, việc ghi nhận đầy đủ, tỉ mỉ thông tin bệnh sử của bản thân và người thân khách hàng nhằm xác định yếu tố nguy cơ về bệnh lý nguy hiểm của khách hàng là vô cùng cần thiết. Ví dụ: Nếu là khách hàng từ 50 tuổi trở lên nên được tầm soát ung thư đại tràng (ruột già) theo khuyến cáo Hiệp hội Ung thư Hoa Kỳ (ngay cả khi không có triệu chứng bất thường ở đường tiêu hóa). Nhưng nếu trong gia đình có người bị phát hiện ung thư đại tràng năm 50 tuổi thì khách hàng cần được tầm soát đại tràng sớm hơn 10 năm, tức là năm 40 tuổi. 10 năm khác biệt là khoảng thời gian đủ dài để một khối u có thể phát triển đến giai đoạn trễ. Việc thăm khám sớm sẽ giúp phát hiện và xử lý các Polyp (nếu có) - khối u thịt lành tính nhưng có xu hướng phát triển thành ung thư.

BS Trần Hiền Trung

Khám tổng quát: Phát hiện sớm những bất thường

Không chỉ đơn thuần chẩn đoán các yếu tố nguy cơ gây ung thư, bác sĩ cũng chẩn đoán các bệnh lý nguy hiểm khác. Và tất cả không chỉ dựa vào tiền sử bệnh lý mà còn thông qua các yếu tố về công việc, thói quen ăn uống cũng như sinh hoạt của khách hàng trong khi hỏi bệnh (ví dụ môi trường làm việc tiếp xúc với các chất sinh ung (carcinogen); thói quen hút thuốc lá; ăn trầu...v.v.). Việc thăm khám (hỏi bệnh) cẩn thận của người thầy thuốc sẽ giúp phát hiện những bất thường mà bệnh nhân không ghi nhận được. Nếu không ghi nhận được những bất thường, bác sĩ sẽ dựa vào các kết quả xét nghiệm trong gói khám tổng quát để có sự chẩn đoán chính xác. Nếu ghi nhận được những bất thường nhưng chưa đủ để chẩn đoán hoặc điều trị, bác sĩ có thể sẽ chỉ định thêm các phương pháp cận lâm sàng như xét nghiệm máu, nước tiểu... hoặc siêu âm, X-quang, chụp xạ hình... Sự tăng cao bất thường của số lượng bạch cầu trong máu; máu xuất hiện trong mẫu thử nước tiểu; khối u nhỏ trong gan, túi mật hay bàng quang...v.v. không hẳn đều liên quan đến ung thư nhưng bệnh nhân sẽ được hướng dẫn làm thêm cận lâm sàng hoặc có kế hoạch theo dõi để xác định chẩn đoán. Đó cũng chính là một trong những ý nghĩa của việc khám tổng quát: Phát hiện và điều trị sớm những bất thường trong đó một số có thể liên quan đến ung thư.

BS Trần Hiền Trung, chuyên khoa Nội Tổng quát và Tiêu hóa gan mật, Phòng khám Quốc tế Victoria Healthcare