Ngộ độc thuốc diệt cỏ, cơ hội sống mỏng manh

BS Nguyên cho biết khoảng chục năm trở lại đây, tỉ lệ ngộ độc thuốc diệt cỏ tăng dần với con số đáng lưu ý. Năm 2014, riêng Trung tâm Chống độc BV Bạch Mai tiếp nhận 300 ca ngộ độc thuốc diệt cỏ paraquat; năm 2015 tiếp nhận 350 ca. Đến năm 2016 có tới hơn 450 ca vào cấp cứu tại Trung tâm Chống độc.

70% ca tử vong

Theo BS Nguyên, nếu tính cả nước mỗi năm có hơn 1.000 ca ngộ độc paraquat. Tỉ lệ tử vong do ngộ độc này rất cao, đến 70%. 

Một nạn nhân ngộ độc thuốc diệt cỏ paraquat đang điều trị tại Trung tâm chống độc BV Bạch Mai.

Một nạn nhân ngộ độc thuốc diệt cỏ paraquat đang điều trị tại Trung tâm Chống độc BV Bạch Mai. Ảnh: H.G

BS Nguyên cho biết hoạt chất có trong thuốc diệt cỏ cực độc, dù trên động vật, nông nghiệp xét ở bậc 2 nhưng trên con người thì loại thuốc này được xét ở bậc 1. Thuốc này khi vào cơ thể sẽ gây tổn thương nhiều cơ quan, làm xơ phổi, xơ tiến triển không hồi phục. “Khi đã bị ngộ độc thuốc diệt cỏ thì bệnh nặng dần lên, tiến triển nhanh và không hồi phục. Đã bị ngộ độc rồi thì tỉ lệ tử vong rất cao” - BS Nguyên chia sẻ.

Hiện ở Trung tâm Chống độc BV Bạch Mai đang có ba bệnh nhân được cấp cứu do ngộ độc thuốc diệt cỏ. BS Nguyên cho biết gần như ngày nào cũng có bệnh nhân bị ngộ độc paraquat vào viện. Phần lớn trong số này là người có tuổi đời còn khá trẻ.

Theo BS Nguyên, khi bị ngộ độc chất này, lúc đầu bệnh nhân thấy buồn nôn, sau đó đau rát họng. Nhiều trường hợp khi vào viện vẫn giấu bác sĩ không nói nguyên nhân bị ngộ độc. Tuy nhiên, khi nhìn các triệu chứng như loét miệng, loét họng, đa phủ tạng bị suy thì các bác sĩ “đọc” ngay được nguyên nhân.

Nếu bị ngộ độc với liều lượng lớn thì sẽ bị rối loạn thể cấp tính, tử vong ngay lập tức. Cũng có nhiều trường hợp tử vong trong ba ngày do tổn thương đa tạng nặng nề. Còn đa phần tử vong trong 5-7 ngày, hoặc trong ba tháng tử vong do xơ phổi dạng nặng.

BS Nguyên cho biết thuốc diệt cỏ hấp thụ vào đường tiêu hóa rất nhanh. Chỉ trong vòng hai tiếng đã đạt nồng độ cao trong máu. Với một người bình thường chỉ cần một ngụm nhỏ thuốc này (khoảng 5 ml) đã có thể gây tử vong.

Chất này hút vào phổi rất nhanh và gây tổn thương phổi nặng khiến bệnh nhân khó thở. Khi khó thở phải dùng oxy nhưng oxy kết hợp với paraquat sẽ càng gây độc và tổn thương phổi thêm, khiến phổi cứng dần lên, do đó càng khiến bệnh nhân nhanh tử vong.

Cũng theo BS Nguyên, cấp cứu những trường hợp này rất vất vả vì dù bệnh nhân khó thở cũng không được dùng oxy. Hầu hết kíp trực đều phải đánh vật với các phương tiện cấp cứu. Bệnh nhân mệt mỏi, đau đớn, vật vã, khó chịu trong người và bệnh nhân sẽ tỉnh táo cho đến khi tử vong.

Hai năm nữa mới cấm lưu hành

Theo BS Nguyên, thuốc diệt cỏ paraquat đã nằm trong danh mục cấm nhập khẩu, lưu hành tại 40 nước trên thế giới. Mới đây, Bộ NN&PTNT cũng ra quyết định cấm nhập khẩu paraquat nhưng phải hai năm nữa quyết định này mới chính thức có hiệu lực.

Theo BS Nguyên, đây là một quyết định vô cùng nhân văn và ngành y đánh giá cao về quyết định này. Bởi nó có tác động lớn tới công tác phòng, chống ngộ độc. “Nếu quyết định này có hiệu lực, mỗi năm chúng ta sẽ tránh được 1.000 tử vong do ngộ độc paraquat trở lên. Nếu không làm, những năm sau sẽ còn nhiều trường hợp nữa tử vong về chất này” - BS Nguyên nói.

Trước đây, tỉ lệ bệnh nhân ngộ độc thuốc diệt chuột và thuốc ngủ chiếm khá cao. Nhưng từ khi trong nước có quyết định cấm lưu hành, mua bán những loại thuốc này thì tỉ lệ tử vong đỡ hắn. Tuy nhiên, BS Nguyên cho rằng với những loại thuốc như thế y học vẫn có cách để điều trị, xử trí. Nhưng với loại thuốc diệt cỏ này, ngành y vẫn chưa có cách điều trị.

BS Nguyên đưa ra lời khuyên với người nhà bệnh nhân, khi phát hiện bệnh nhân bị ngộ độc paraquat, cần đưa người bệnh đến cơ sở y tế gần nhất để dùng than hoạt hoặc dùng thuốc truyền dịch thải độc, lọc máu… Tuy nhiên, chừng nào bệnh nhân chưa khó thở thì người nhà cố gắng giữ lại ở bệnh viện để điều trị liều, đủ thuốc, đủ thời gian để tăng cơ hội sống.

Chi phí để điều trị áp dụng đủ phác đồ như lọc máu, thuốc giải độc… cho mỗi bệnh nhân khoảng 50-100 triệu đồng, thậm chí hơn.

“Vì là chất rất độc nên nếu loại hóa chất này được cấm sớm ngày nào thì sẽ cứu thêm nhiều người ngày ấy, ít nhất là vài người trên ngày” - BS Nguyên trăn trở.

Paraquat là một loại thuốc diệt cỏ cực độc. Trên thị trường có các tên như: glamoxone, cyclone, surehre, prelude.

Uống quá 40 mg paraquat/kg (khoảng một thìa canh 15 ml) một dung dịch paraquat 20% thường gây tử vong trong 1-5 ngày do suy đa phủ tạng hoặc do bỏng niêm mạc tiêu hóa. Bỏng thực quản có thể gây thủng dẫn đến viêm trung thất. Uống 30-40 mg paraquat/kg sẽ gây tử vong trong vòng 5 ngày đến nhiều tuần lễ do viêm loét ống tiêu hóa và hoại tử vỏ thận và cuối cùng là xơ phổi.

Đừng bỏ lỡ

Đọc thêm