Cải cách ngành than
Cuối tháng 1-2008, Phó Chủ tịch UBND TP Lâm Phần (tỉnh Sơn Tây) Miêu Nguyên Lễ bị cách chức, bãi miễn tư cách đại biểu nhân dân và bị song quy (giải trình với Đảng và chờ kết quả xử lý kỷ luật). Hồ sơ sai phạm được chuyển giao cho cơ quan pháp luật xử lý tiếp.
Phó Chủ tịch Miêu Nguyên Lễ được phân công phụ trách ngành than. Năm 2004, UBND tỉnh Sơn Tây đã yêu cầu TP Lâm Phần áp dụng thí điểm chính sách cải cách chế độ quyền tài sản mỏ than.
Cuộc cải cách bắt nguồn từ một vụ nổ gas trong khu mỏ than làm 36 người thiệt mạng. Bốn hầm mỏ thuộc khu mỏ này đều có chủ riêng. Các chủ mỏ liên tục chuyển nhượng quyền khai thác cho người khác. Đến khi tai nạn xảy ra, cơ quan điều tra không biết tìm ai để truy cứu trách nhiệm.
Trọng tâm của phương án cải cách mỏ than là giao quyền khai thác mỏ than cho một cá nhân rõ ràng. Cá nhân này phải trả chi phí tài nguyên tính theo trữ lượng mỏ than. Công việc đầu tiên là đánh giá trữ lượng. Sau đó, mỏ than nào trữ lượng ít (dưới 90.000 tấn/năm) hoặc diện tích mỏ quá nhỏ sẽ bị sát nhập hoặc đóng cửa.
Hơn 400 mỏ than tại TP Lâm Phần đã được khai thác nhiều năm, trữ lượng than còn nhiều hay ít rất khó biết. Vì vậy quyền đóng cửa hay cho khai thác tiếp mỏ than đều nằm trong tay Miêu Nguyên Lễ.
Lợi dụng quyền hạn ăn hối lộ
Miêu Nguyên Lễ nhận hối lộ từ nhiều khoản: phê duyệt giảm bớt hoặc chậm nộp tiền mua mỏ than; du di trong việc phê duyệt sát nhập, đóng cửa hoặc bảo lưu mỏ than; phê duyệt chi phí duy trì tái sản xuất; duyệt phương án sắp xếp cho con cái cán bộ đi học...
Miêu Nguyên Lễ còn tác động với Cục trưởng Cục Công nghiệp than TP Lâm Phần Dương Cát Xuân cho một công ty hóa chất ngành than vay vốn 1,5 triệu nhân dân tệ (3,3 tỷ đồng VN) để bỏ túi riêng 30% tổng số tiền vay dưới hình thức cổ phần.
Theo quy định, khi huy động vốn lớn như vậy, Cục Công nghiệp than phải triệu tập cuộc họp thảo luận. Tuy nhiên, Cục trưởng Dương Cát Xuân không làm như vậy. Đến nay, công ty hóa chất nọ vẫn chưa hoàn trả số tiền vay.
Sau khi bị song quy, Miêu Nguyên Lễ khai ra sai phạm của Dương Cát Xuân. Đến khi điều tra vụ án tham nhũng Dương Cát Xuân, cơ quan điều tra tiếp tục phát hiện sai phạm của Phó Cục trưởng Cục Công nghiệp than Lý Chí Cương.
Tổng cộng Miêu Nguyên Lễ đã lợi dụng chức vụ tham ô và nhận hối lộ gần bảy triệu nhân dân tệ (15,4 tỷ đồng VN). Chỉ riêng việc Miêu Nguyên Lễ phê duyệt giảm bớt và nộp chậm tiền mua mỏ than đã gây tổn thất cho nhà nước hơn nửa tỷ nhân dân tệ (1.100 tỷ đồng VN).
Miêu Nguyên Lễ còn đề nghị chi sai nguyên tắc hơn nửa triệu nhân dân tệ (1,1 tỷ đồng VN) cho các khoản chi phí cá nhân như mời bạn bè tiệc tùng, mua sắm quà cáp, chi phí ăn ở đi lại của con cái, mua sắm đồ dùng trong gia đình, tiền thuê phòng khách sạn với người tình...
Tuyển cục trưởng “thiết diện vô tư”
Trong vụ án Miêu Nguyên Lễ, nhiều cán bộ lãnh đạo đã lợi dụng tình trạng yếu kém trong cơ chế quản lý mỏ than để mưu lợi cá nhân. Từ đó dẫn đến phát sinh tham nhũng và tai nạn sản xuất nghiêm trọng.
Riêng trong năm 2007 đã xảy ra ba tai nạn mỏ than nghiêm trọng. Đặc biệt là tai nạn xảy ra ngày 5-12-2007 tại huyện Hồng Động (TP Lâm Phần) cướp đi 105 sinh mạng công nhân mỏ than. Sau vụ này, chủ tịch UBND TP Lâm Phần đã bị cách chức.
Sau khi Cục trưởng Dương Cát Xuân, Phó Cục trưởng Lý Chí Cương và Phó Chủ tịch Miêu Nguyên Lễ bị bắt, UBND TP Lâm Phần đã phát thông báo trên toàn quốc công khai tuyển cục trưởng ngành than.
TP Lâm Phần không hẳn không có người tài nhưng chính quyền TP Lâm Phần tuyển cục trưởng trên phạm vi toàn quốc nhằm mong muốn tìm một người “thiết diện vô tư”, không có ràng buộc gì với lợi ích tại địa phương để sử dụng bàn tay sắt chỉnh đốn những vấn đề tồn tại trong ngành than.
Trong 14 năm qua, ngành than TP Lâm Phần đã chín lần thay đổi cục trưởng. Hầu hết các cục trưởng chủ động xin từ chức vì lý do sức khỏe, tuổi tác. Chỉ duy nhất có Cục trưởng Quách Hưng Thụy xin từ chức vì để tai nạn mỏ than xảy ra.
HỒNG ANH (Theo Tân Hoa xã)
