Mới đây, tại một diễn đàn về Triều Tiên diễn ra ở Bắc Kinh (Trung Quốc), chuyên gia Zhang Liangui cho biết trong hội nghị tháng 2, nhà lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong-un đã sốc khi Mỹ đặt lên bàn đàm phán một danh sách các cơ sở hạt nhân mà chính quyền Bình Nhưỡng chưa tiết lộ.
Kỳ vọng tan vỡ
Việc Tổng thống Mỹ Donald Trump thay đổi vị thế đàm phán vào phút chót là nguyên nhân chính dẫn đến sự thất bại của hội nghị thượng đỉnh Mỹ-Triều lần thứ hai diễn ra tại thủ đô Hà Nội của Việt Nam hồi cuối tháng 2, tờ South China Morning Post dẫn lời ông Zhang Liangui, một chuyên gia Trung Quốc về các vấn đề Triều Tiên.
Theo ông Zhang, nhà lãnh đạo Kim đã sốc khi các nhà đàm phán Mỹ đưa ra một danh sách các cơ sở hạt nhân mà chính quyền Bình Nhưỡng chưa tiết lộ. Đây là một động thái cho thấy Mỹ muốn chính quyền Triều Tiên phải tháo dỡ tất cả cơ sở vũ khí hạt nhân bí mật của nước này. Điều này đã đi quá xa so với điều kiện hai bên thảo luận trước đó là phá hủy các cơ sở sản xuất plutonium và làm giàu uranium tại khu tổ hợp hạt nhân Yongbyon.
Chuyên gia Trung Quốc lý giải phản ứng của lãnh đạo Triều Tiên trước hành động của Mỹ không phải vì sự thật rằng Mỹ biết các cơ sở vũ khí hạt nhân bí mật của Triều Tiên, mà là vì ông Kim nhận ra các kỳ vọng của Triều Tiên dành cho cuộc đàm phán Mỹ-Triều sẽ không thể trở thành hiện thực.
Ông Zhang còn lo ngại động thái bất ngờ của chính quyền Washington trong hội nghị thượng đỉnh ở Hà Nội đã thay đổi tiến trình của bất kỳ cuộc đàm phán nào trong tương lai. Bởi vì các cuộc thảo luận sắp tới sẽ phải đề cập các cơ sở hạt nhân công khai và cả cơ sở bí mật của Triều Tiên.
Hội nghị thượng đỉnh giữa Tổng thống Mỹ Donald Trump và nhà lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong-un diễn ra tại Hà Nội, Việt Nam tháng 2-2019. Ảnh: AP
Nguyên nhân thất bại
Trong hội nghị thượng đỉnh Mỹ-Triều lần hai vừa qua, Triều Tiên đã đề nghị dỡ bỏ khu tổ hợp hạt nhân chính Yongbyon của mình. Tuy nhiên, Tổng thống Trump mong muốn Triều Tiên phá hủy tất cả các cơ sở hạt nhân của nước này, theo hãng tin BBC.
Hơn nữa, Tổng thống Trump và Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo thông báo với truyền thông rằng trong cuộc đàm phán, Triều Tiên đã yêu cầu Mỹ dỡ bỏ tất cả các lệnh trừng phạt. Thứ trưởng Ngoại giao Triều Tiên, bà Choe Son-hui phủ nhận tuyên bố này từ phía Mỹ, khẳng định Triều Tiên chỉ yêu cầu năm lệnh trừng phạt chính được dỡ bỏ.
Theo nhà báo Ankit Panda của tờ The Diplomat, kết quả của hội nghị thượng đỉnh Mỹ-Triều lần hai tại Hà Nội có thể được dự đoán nhờ vào những tuyên bố của lãnh đạo Triều Tiên trước đó.
Một ngày sau hội nghị liên triều ở Singapore tháng 6-2018, Chủ tịch Kim khẳng định chính quyền Bình Nhưỡng sẽ tiến hành thêm những biện pháp thiện chí nếu Mỹ có những hành động tương ướng. Triều Tiên đã tháo dỡ địa điểm thử hạt nhân tại Punggye-ri và tuyên bố lệnh cấm thử hạt nhân và tên lửa đạn đạo xuyên lục địa.
Những biện pháp tương ướng từ hai phía Mỹ và Triều Tiên sẽ dẫn đến tiến triển của mối quan hệ ngoại giao hai nước. Nhà lãnh đạo Kim đã nhấn mạnh điều này tại cuộc gặp gỡ với Tổng thống Hàn Quốc Moon Jae-in trong hội nghị thượng đỉnh diễn ra ở Bình Nhưỡng tháng 9-2018, và trong bài phát biểu của mình đầu năm nay. Vì thế, Mỹ phải đồng ý gỡ bỏ các lệnh trừng phạt trước khi Triều Tiên thực hiện các động thái nhượng bộ về phi hạt nhân hóa. Chủ đề về Yongbyon sẽ đứng ngoài bàn đàm phán cho đến khi Mỹ tuyên bố hủy bỏ các biện pháp trừng phạt nhắm vào Triều Tiên.
Mới đây, hãng tin TASS đưa tin bà Choe , Thứ trưởng Ngoại giao Triều Tiên, thông báo rằng nhà lãnh đạo Kim có thể phá vỡ các cuộc đàm phán phi hạt nhân hóa với Mỹ, và tiếp tục thử nghiệm tên lửa, hạt nhân.
"Chúng tôi không có ý định nhượng bộ các yêu cầu của Mỹ dưới bất kỳ hình thức nào, chúng tôi cũng không sẵn sàng tham gia vào các cuộc đàm phán kiểu này nữa" - bà nói với các phóng viên ở Triều Tiên.
Ngoại trưởng Mỹ Pompeo cho biết ông hy vọng Chủ tịch Kim sẽ thực hiện đúng cam kết không tiếp tục thử hạt nhân và tên lửa như lời lãnh đạo Triều Tiên đã hứa với Tổng thống Trump tại Việt Nam.
