Hazar Khan Seelro sống ở ngôi làng nông thôn Allah Dino Seelro, nơi mọi người sống trong những túp lều bằng bùn, sử dụng phân bò làm nhiên liệu nấu ăn và vận chuyển hàng hóa trên xe lừa, và người dân rất sợ bị mắc bệnh. Năm người trong gia đình của người đàn ông 70 tuổi này đã bị nhiễm HIV.
"Dân làng đã không còn đến thăm chúng tôi", ông Seelro nói. "Họ thậm chí không muốn ăn chung với chúng tôi".
Theo bác sĩ Ramesh Lal Shetiya, Giám đốc y tế tại bệnh viện chính của khu vực, 21 người trong ngôi làng Allah Dino Seelro, có 1.500 dân, đã được chẩn đoán nhiễm HIV trong tháng qua. Trình độ học vấn ở đây thấp và giáo dục về căn bệnh này rất ít, nghĩa là nhiều người không hiểu họ nhiễm HIV như thế nào.
Liaquat Mirani, một nhà hoạt động địa phương sử dụng loa để kêu gọi dân làng ở Allah Dino Seelro tránh tiêm thuốc để ngăn ngừa sự lây lan của HIV. Ảnh: CNN
Các vấn đề của ngôi làng này chỉ là "phần nổi của tảng băng chìm" ở huyện Ratodero, một huyện có 330.000 dân ở tỉnh Sindh, phía Đông Nam Pakistan.
Vào hôm 26-5, chính quyền Pakistan thông báo rằng trong hai tháng qua, 681 người ở huyện này- bao gồm 537 trẻ em từ 2 đến 12 tuổi - đã cho kết quả dương tính với HIV.
Pakistan - quốc gia đông dân thứ sáu trên thế giới với hơn 200 triệu người - đang phải đối mặt với sự bùng phát HIV, và các chuyên gia quy trách nhiệm cho việc các bác sĩ tái sử dụng kim tiêm trên toàn quốc.
Mặc dù chính quyền Pakistan chưa xác định rõ nguyên nhân gây ra vụ dịch, Zafar Mirza, trợ lý đặc biệt của Thủ tướng Pakistan về sức khỏe, nói tại một cuộc họp báo ở Islamabad hôm 26-5 rằng: "Có một vấn đề lớn ở Pakistan khi ống tiêm đang được đóng gói và đem đi bán lại".
Khủng hoảng y tế
Nỗi lo về sự bùng phát HIV bắt đầu vào tháng 4, khi bác sĩ Imran Arbani, người điều hành một phòng khám tư ở Ratodero, nhận thấy số lượng người mắc bệnh tăng đột biến.
Ông Arbani đưa ra cảnh báo trên các phương tiện truyền thông địa phương. Kể từ đó, hơn 14.000 người đã được cho đi kiểm tra.
Khi mà ngày càng nhiều người được chẩn đoán mắc bệnh, hệ thống y tế trở nên mất kiểm soát. "Các bệnh viện quá đông đúc", ông Mirza nói.
Ông Muzaffar Ghanghro, một bác sĩ nhi khoa người Pakistan, bị cáo buộc chịu trách nhiệm về sự bùng phát HIV, ngồi sau song sắt. Ảnh: CNN
Vào cuối tháng 4, bác sĩ Muzaffar Ghanghro của huyện Ratodero đã bị bắt vì liên quan đến cuộc khủng hoảng HIV và sau đó đồng thời bị buộc tội giết người và gây nguy hiểm đến tính mạng ngườ khác, theo báo cáo của cảnh sát. Hiện người này đang bị giam giữ ở Ratodero trong lúc cảnh sát tiếp tục điều tra các cáo buộc.
Nhưng ông Athar Abbas Solangi, luật sư của Ghanghro, khẳng định thân chủ của mình không có tội. "Bác sĩ Ghanghro đã bị biến thành vật tế thần cho cuộc khủng hoảng lớn trong khu vực", ông Solangi nói và cho biết thêm rằng không có ống tiêm bị nhiễm HIV nào được tìm thấy trong phòng khám của bác sĩ Ghanghro. "Tôi cho rằng thân chủ của mình đã làm đúng theo luật và không có bằng chứng cho thấy anh ấy có tội".
HIV là nỗi sợ hãi thường trực ở Pakistan, nơi có khoảng 150.000 người lớn và trẻ em đang sống chung với căn bệnh này. Tuy nhiên, sự bùng phát ở Sindh là một vấn đề không bình thường, vì bệnh nhân chủ yếu là trẻ em.
Từ đó, các nhà điều tra có thể có cái nhìn rõ ràng hơn về nguyên nhân của vụ dịch mới nhất. Với việc trẻ em chủ yếu là đối tượng nhiễm bệnh, Mirza cho biết khả năng cao nhất nằm ở việc dùng kim tiêm không an toàn.
Sử dụng kim tiêm không an toàn
Vấn đề về kim tiêm không an toàn đã kéo dài trong nhiều năm, theo bà Naseem Salahuddin, người đứng đầu khoa bệnh truyền nhiễm tại Bệnh viện Indus ở thành phố Pakistan, miền Nam Pakistan, cho biết.
"Chúng tôi đã cố gắng cảnh báo chính quyền nhưng cho đến bây giờ, không có biện pháp gì được thực hiện", bà Salahuddin, người đã làm việc chặt chẽ với các bệnh viện trên cả nước, nói.
Ở Pakistan, việc tiêm thuốc rất phổ biến do người ta tin rằng thuốc tiêm hoặc thuốc nhỏ giọt hoạt động tốt hơn thuốc uống, bà Salahuddin nói.
Trong các phòng khám nhỏ, một bác sĩ có thể có khoảng 200 bệnh nhân mỗi ngày. Để tiết kiệm thời gian, họ thường tái sử dụng cùng một ống tiêm cho các bệnh nhân khác nhau, bà Salahuddin nói.
"Tái sử dụng kim tiêm là một điều bình thường", bà nói và cho biết thêm rằng các bác sĩ tại các trường cao đẳng y tế không được đào tạo về kiểm soát nhiễm trùng.
Bà Maria Elena G Filio Borromeo thuộc tổ chức UNAIDS đồng ý rằng việc sử dụng kim để tiêm thuốc và truyền máu không an toàn đang xảy ra "tràn lan". Các ngân hàng máu và phòng khám không có giấy phép trong khu vực đã bị đóng cửa, bà nói.
"Nếu chúng ta không tìm được nguyên nhân của sự bùng phát này, cơn dịch bệnh sẽ tiếp tục lan rộng", ông Mizra nói.
