Quyền Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Patrick Shanahan ngày 3-5 cho hay cơ quan của ông chuẩn bị loại Thổ Nhĩ Kỳ khỏi chương trình chế tạo tiêm kích đa nhiệm F-35 liên quan thỏa thuận mua hệ thống phòng không S-400 từ Nga của Ankara, theo tin từ hãng thông tấn TASS.
Tuần trước, ông Shanahan đã gặp ban lãnh đạo của nhà thầu quốc phòng Lockheed Martin và United Technologies Corporation – một tập đoàn đa quốc gia Mỹ có trụ sở Farmington, thuộc bang Connecticut, nhằm thảo luận các hệ quả sau khi Thổ Nhĩ Kỳ không còn tham gia chương trình F-35.
Tiêm kích tàng hình thế hệ thứ 5 F-35 của Mỹ. Ảnh: SPUTNIK
Sau cuộc họp, Washington không có ý định nhượng bộ Ankara. Ông Shanahan tuyên bố: “Nếu Thổ Nhĩ Kỳ quyết định S-400 là lựa chọn mà họ muốn xúc tiến thì chúng tôi phải loại bỏ Thổ Nhĩ Kỳ khỏi chương trình F-35”. Ông nói thêm: “Bây giờ, S-400 và F-35 không thể đi cùng nhau. Đó là một cú va mạnh lớn”.
Ông cam kết sẽ tiếp tục thảo luận các lựa chọn với đại diện của Lockheed Martin và United Technologies nếu Ankara vẫn kiên quyết mua S-400.
Ông Shanahan nhấn mạnh rằng Thổ Nhĩ Kỳ vẫn là đối tác chiến lược của Mỹ, lưu ý rằng quan hệ song phương giữa Washington và Ankara tốt hơn bốn tháng trước chỉ bởi vì tần suất liên lạc liên quan tới thỏa thuận vũ khí này.
Tuyên bố của ông Shanahan đưa ra giữa lúc các thành viên của Ủy ban Quân vụ Hạ viện Mỹ, trong đó có nghị sĩ đảng Dân chủ John Garamendi, thông báo một dự luật chặn bán tiêm kích F-35 cho Thổ Nhĩ Kỳ nếu nước này không từ bỏ hệ thống S-400 do Nga sản xuất, theo hãng tin Sputnik.
“Vận hành S-400 và F-35 cùng lúc sẽ làm tổn hại máy bay này và công nghệ nhạy cảm của nó, ảnh hưởng khả năng tương tác giữa các đồng minh Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO), và quan trọng nhất là đặt ra rủi ro nghiêm trọng cho hệ thống an ninh và quốc phòng chung của chúng tôi” – ông Garamendi nêu rõ trong một tuyên bố.
Nghị sĩ Mỹ mô tả dự luật này là tài liệu gửi đi thông điệp quan trọng và mạnh mẽ tới Thổ Nhĩ Kỳ rằng việc mua S-400 là không thể chấp nhận được và sẽ không được dung thứ.
Trước đó, người phát ngôn Lầu Năm Góc Eric Pahon nói với TASS rằng Mỹ nhìn nhận việc Thổ Nhĩ Kỳ mua S-400 là mánh khóe chiến lược của Moscow nhằm chia rẽ Ankara và các đồng minh phương Tây. Mỹ tin rằng hợp đồng S-400 tạo ra đe dọa cho an ninh của chương trình F-35.
Đáp lại, Ngoại trưởng Thổ Nhĩ Kỳ Mevlut Cavusoglu nói rằng Thổ Nhĩ Kỳ có thể hợp tác với các quốc gia khác nếu Mỹ từ chối cung cấp máy bay F-35. Tờ Defense News cho hay Thổ Nhĩ Kỳ có thể tìm sang Nga.
S-400 giải mật công nghệ F-35 như thế nào?
Trang Air Force Times phân tích, việc Thổ Nhĩ Kỳ sử dụng đồng thời máy bay chiến đấu F-35 cùng các hệ thống phòng không S-400 do Nga sản xuất có thể dẫn đến việc tiết lộ các công nghệ bí mật của loại máy bay tàng hình này.
Theo đó, các hệ thống phòng không S-400 có thể được sử dụng để thu thập dữ liệu về chức năng của F-35 và các máy bay khác của Mỹ, đồng thời thông tin đó có thể thuộc quyền sử dụng của Nga.
Hệ thống phòng không S-400 của Nga được phô diễn trong lễ duyệt binh Ngày chiến thắng ở Moscow hôm 9-5-2016. Ảnh: GETTY
Ngoài ra, các hệ thống quân sự khác của NATO mà Thổ Nhĩ Kỳ là thành viên cũng có thể bị đe dọa. Ví dụ, các quốc gia thành viên NATO sử dụng kênh thông tin chiến thuật có tên Link 16, cho phép máy bay quân sự, tàu và lực lượng trên bộ của liên minh chia sẻ dữ liệu gần như theo thời gian thực.
Ngoài ra, các máy bay NATO sử dụng hệ thống nhận dạng “bạn hoặc thù”, được biết đến với tên IFF, và theo nhà phát triển hệ thống radar, điều này có thể dẫn đến việc tiết lộ hệ thống dữ liệu kỹ thuật Link 16 và IFF.
“Khi F-35 bay gần hệ thống S-400, thỉnh thoảng có thể nhận được các đặc điểm bí mật của chiếc F-35 này và khám phá khả năng tàng hình của nó một cách chi tiết hơn”, Air Force Times viết.
Vì vậy, sự xuất hiện của S-400 ở Thổ Nhĩ Kỳ có thể dẫn đến thực tế là ngay cả Không quân Mỹ cũng sẽ gặp khó khăn trong việc sử dụng F-35 từ căn cứ không quân Incirlik của Thổ Nhĩ Kỳ.
