Ngày 1-4, tại thủ đô Phnom Penh (Campuchia), phiên tòa xét xử bị cáo Kaing Guk Eav (bí danh Duch), giám đốc nhà tù Tuol Sleng (S-21), do Tòa án xét xử tội ác diệt chủng Khmer Đỏ chủ trì đã bước sang ngày thứ ba. Đây là ngày cuối cùng trong tuần xét xử đầu tiên.
Phiên tòa tập trung vào phần tranh tụng giữa các luật sư bào chữa cho Duch và các công tố viên. Luật sư bào chữa Francois Roux người Pháp đã đề nghị đưa Duch ra khỏi nhà tù đặc biệt của tòa án và chuyển y đến một căn nhà an toàn với lý do Duch đã bị tạm giam 10 năm nay.
Duch bị bắt năm 1999, bị giam bảy năm trong nhà tù quân sự, sau đó được chuyển đến nhà tù của Tòa án xét xử tội ác diệt chủng Khmer Đỏ. Đây được xem là nơi giam giữ tiện nghi nhất ở Campuchia.
Để chứng minh quyền lợi của Duch bị xâm phạm, luật sư Francois Roux dẫn một điều luật của Campuchia cấm tạm giam quá ba năm và thời hạn tạm giam ở các nước chưa nơi nào đến 10 năm. Luật sư yêu cầu hội đồng xét xử xem xét trừ thời gian tạm giam vào bản án cuối cùng và xử nhẹ để bù đắp cho việc quyền lợi của Duch bị thiệt hại.
Sau giờ nghỉ trưa, hội đồng xét xử thông báo sẽ quyết định có cho Duch tại ngoại và chuyển đến nơi khác hay không vào phiên tòa tuần sau, đồng thời sẽ cân nhắc xem luật sư bên phía các nạn nhân có thể trình ý kiến về quyết định này không.
Đáp lại các luật sư bào chữa, công tố viên người Campuchia Chea Leang khẳng định nếu cho Duch tại ngoại, gia đình các nạn nhân sẽ phẫn nộ và trả thù. Bà Chea Leang cho rằng các phán quyết trước đây của tòa không cho Duch tại ngoại vẫn còn hiệu lực.
Nạn nhân bị sát hại không chỉ có người Campuchia mà còn có cả người nước ngoài. Năm 1978, John Dewhirst người Anh cùng hai người bạn người Canada và New Zealand đi thuyền du ngoạn trên vịnh Thái Lan nhưng chẳng may thuyền trôi vào vùng biển Campuchia.
Quân Khmer Đỏ đã bắn chết người bạn Canada rồi đưa anh và người bạn New Zealand đến nhà tù Tuol Sleng. Họ bị tra tấn đến lúc buộc phải nhận là nhân viên tình báo Mỹ. Sau đó cả hai bị hành quyết.
Sau khi bị cáo Duch xin lỗi và cầu xin tha thứ trong phiên tòa ngày 31-3, chị của nạn nhân John Dewhirst nói với báo chí rằng lời xin lỗi đó không tương xứng với việc em trai bị tra tấn và giết chết.
Em trai của nạn nhân người New Zealand cũng cho biết không bao giờ có thể tha thứ cho Duch. Người em trai này dự định sẽ đến Campuchia để thay mặt gia đình nạn nhân phát biểu trước tòa trong vài tháng tới.
LÊ LINH (Theo BBC, AP, ABC, DPA, Stuff)
