Mỹ-Trung vẫn bất đồng về biển Đông

“Trung Quốc, Mỹ nhất trí về đánh cắp trên mạng, Bắc Triều Tiên nhưng bất đồng về biển Đông”. Hãng tin UPI (Mỹ) đã tóm tắt cuộc hội đàm giữa Tổng thống Obama và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình.

Có tiến bộ về tấn công mạng

Tại cuộc họp báo chung sau hội đàm ở vườn hồng Nhà Trắng hôm 25-9 (giờ địa phương), Tổng thống Obama phát biểu Mỹ ủng hộ Trung Quốc trỗi dậy theo cách hòa bình, ổn định và thịnh vượng. Ông cho biết xuất khẩu của Mỹ sang Trung Quốc đã tăng gần gấp đôi từ năm 2009, từ đó đã tạo một triệu việc làm ở Mỹ.

Dù vậy, trong bối cảnh quan hệ kinh tế như thế, nạn gián điệp trên không gian mạng vì mục đích thương mại ngày càng gia tăng. Ông nhấn mạnh: “Tôi đã nói việc đó phải dừng lại”.

Ông đề nghị Bắc Kinh cũng như Washington sẽ không thực hiện hoặc ủng hộ việc đánh cắp sở hữu trí tuệ, trong đó có bí mật thương mại, để thu lợi trong thương mại.

Ông Tập Cận Bình phát biểu nhất trí với Tổng thống Obama về tội phạm trên mạng và Trung Quốc đang tăng cường điều tra trong lĩnh vực này.

Tổng thống Obama đáp lại: “Nhưng tôi phải nhấn mạnh rằng công việc của chúng ta vẫn chưa hoàn thành. Tôi tin rằng chúng ta có thể tiến bộ hơn nữa trong lĩnh vực này”.

 
Tổng thống Obama và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình tại quốc yến ở Nhà Trắng tối 25-9. Ảnh: AP

AFP ghi nhận dù cam kết nhưng hai bên không nêu biện pháp cụ thể nào thực hiện cam kết.

Chỉ có một điểm sáng trong hội đàm Mỹ-Trung là cam kết về đấu tranh chống biến đổi khí hậu. Theo tuyên bố chung do Nhà Trắng công bố, Trung Quốc cam kết đến năm 2017 sẽ thiết lập thị trường quốc gia về hạn ngạch và CO² chi 3,1 tỉ USD giúp các nước đang phát triển chống biến đổi khí hậu.

Liên quan đến kinh tế Trung Quốc phát triển chậm lại, ông Tập Cận Bình trấn an kinh tế Trung Quốc sắp tăng trưởng lành mạnh để củng cố niềm tin.

Hai bên cũng đã nhất trí mở thêm các kênh thông tin mới để tránh nguy cơ tính toán sai lầm giữa hai quân đội.

Đối với vấn đề hạt nhân của CHDCND Triều Tiên, Tổng thống Obama thông báo Mỹ và Trung Quốc tái khẳng định cam kết phi hạt nhân hóa bán đảo Triều Tiên.

Bất đồng về xây đảo nhân tạo ở biển Đông

AFP nhận định dù Mỹ đón tiếp Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình với nghi thức trọng thị nhưng tại cuộc họp báo chung, hai bên vẫn giữ thái độ cứng rắn trong bầu không khí căng thẳng rõ rệt.

Tổng thống Obama đã dùng những từ ngữ mạnh mẽ để chỉ trích các quyền tự do bị xâm phạm ở Trung Quốc (trước đó Mỹ lo ngại một dự luật của Trung Quốc về hạn chế phạm vi hoạt động của các tổ chức phi chính phủ nước ngoài).

Ông cũng giữ giọng điệu mạnh mẽ như thế khi nói đến hoạt động bồi đắp của Trung Quốc ở biển Đông. Ông khẳng định Mỹ rất quan tâm đến hoạt động cải tạo đất, xây dựng và quân sự hóa khu vực tranh chấp ở biển Đông của Trung Quốc.

Ông nhấn mạnh: “Các hoạt động đó làm khó thêm cho các nước trong khu vực trong giải quyết bất đồng theo cách hòa bình”.

Hãng tin UPI ghi nhận mới đây Trung Quốc đã làm trái ngược với cam kết chấm dứt cải tạo đất ở biển Đông và đã xây dựng ba đường băng trên đá Chữ Thập và đá Subi.

Theo Tân Hoa xã, ông Tập Cận Bình nhận xét “Trung Quốc và Mỹ có nhiều lợi ích chung” về vấn đề biển Đông. Ông khẳng định:

- Trung Quốc và Mỹ ủng hộ duy trì hòa bình và ổn định ở biển Đông cũng như một giải pháp hòa bình cho vấn đề tranh chấp giữa các bên trực tiếp liên quan thông qua đàm phán và tham vấn.

- Hai nước cùng ủng hộ tự do hàng hải và tự do bay qua phù hợp với luật pháp quốc tế và xử lý tranh chấp thông qua đàm phán.

- Hai nước ủng hộ thực hiện toàn diện và hữu hiệu Tuyên bố về ứng xử của các bên ở biển Đông và sớm hoàn tất đàm phán về Bộ Quy tắc ứng xử ở biển Đông dựa trên đồng thuận.