Ngày 6-9 vừa qua, Bộ Ngoại giao Mỹ và ứng cử viên Tổng thống Hillary Clinton đã nhấn mạnh rằng quan hệ Mỹ - Philippines cần dựa trên sự tôn trọng lẫn nhau. Tuyên bố này được đưa ra nhằm đáp lại việc tổng thống Philippines lăng mạ Tổng thống Barack Obama, gây ra nhiều lo lắng về tương lai của mối quan hệ đồng minh.
Lời nhắc nhở đến ông Duterte
Trước đó, Bộ Ngoại giao Mỹ thông báo đã hủy bỏ cuộc gặp mặt giữa ông Obama và ông Duterte bên lề Hội nghị thượng đỉnh Đông Á tại Lào vào ngày 6-9. Quyết định được đưa ra vì phía Mỹ và cá nhân ông Obama không hài lòng trước các phát ngôn cực đoan của ông Duterte, cho rằng thái độ của nhà lãnh đạo Manila sẽ khiến đối thoại không hiệu quả.
Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Mỹ Mark Toner trả lời họp báo tại Washington: “Lời nói cũng rất quan trọng. Chúng tôi muốn nhìn thấy một bầu không khí thân mật và sẵn sàng mở lòng với hợp tác”.
Sau khi ông Duterte lăng mạ Tổng thống Obama, Mỹ yêu cầu Philippines chú ý thể hiện sự tôn trọng. Ảnh: AFP
Ứng cử viên Tổng thống Mỹ bà Hillary Cliton cũng lên tiếng về thái độ của ông Duterte và ủng hộ quyết định hủy hội đàm của Tổng thống Obama. “Khi tổng thống Philippines lăng mạ tổng thống của chúng ta, quyết định nói "Xin lỗi nhé, không họp gì nữa hết" là hoàn toàn phù hợp và không quá nghiêm trọng”.
“Chúng ta có rất nhiều kênh hợp tác giữa Mỹ và Philippines. Tôi nghĩ mối quan hệ giữa hai nước là rất quan trọng. Nhưng mối quan hệ này đòi hỏi một mức độ tôn trọng lẫn nhau nhất định từ cả hai phía” - bà Clinton cho biết.
Sau phát ngôn gây sốc của ông Duterte, đại diện của chính phủ Philippines cho biết rất hối tiếc khi cuộc gặp song phương giữa lãnh đạo hai nước bị hủy bỏ. Phía Nhà Trắng sau đó đưa thông tin cho biết Tổng thống Obama có thể sẽ vẫn đối thoại không chính thức với ông Duterte bên lề hội nghị thượng đỉnh tại Lào.
Philippines vẫn là đồng minh quan trọng
Mặc dù phía Mỹ rất không bằng lòng trước những phát ngôn gần đây của ông Duterte, các quan chức và cựu quan chức Mỹ vẫn cho rằng tác động của các phát ngôn này là không quá lớn, theo Reuters.
Dù ông Duterte có nhiều phát ngôn gây sốc, Mỹ vẫn đánh giá Philippines là đồng minh quan trọng. Ảnh: REUTERS
Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Ash Carter cho biết quan hệ hợp tác quốc phòng với Philippines vẫn được đề cao là mối quan hệ “mạnh mẽ” và “bền vững”.
Ông Carter cũng đánh giá tân Bộ trưởng Quốc phòng Philippines Delfin Lorenzana là một người “rất am hiểu về mọi vấn đề mà hai nước cùng hợp tác”.
Trả lời Reuters, một quan chức của Bộ Ngoại giao Mỹ cho biết quan hệ “giữa hai chính phủ” vẫn tốt đẹp. “Chúng tôi sẽ không hấp tấp vứt bỏ những khía cạnh hợp tác tốt đẹp giữa hai nước”.
Vị quan chức này cũng cho rằng có lẽ ông Duterte chưa quen với vị trí một nguyên thủ quốc gia nên mới có những phát ngôn không đúng mực.
