Đối với Mỹ, với vị trí địa lý chiến lược ở Đông Nam Á của Indonesia, quốc gia này giữ vai trò quan trọng với tư cách là một nước trong khu vực có thể đứng ra làm trung gian hòa giải cho các tranh chấp. Mỹ cũng mong muốn Indonesia đảm nhận vai trò dẫn dắt trong việc thống nhất lập trường của các nước ASEAN trong tranh chấp biển Đông.
Báo Deutsche Welle(Đức) ngày 4-9 đã đăng bài viết nhận định như trên. Bài viết ghi nhận về địa-chính trị, Indonesia chẳng những có giá trị đối với Mỹ mà cả với các đối tác trong khu vực, trong đó có Trung Quốc. Trong bối cảnh Mỹ và Trung Quốc đang tìm cách gia tăng ảnh hưởng ở Đông Nam Á, Indonesia càng trở nên quan trọng hơn.
Chuyên gia chính trị Philips Vermonte ở Trung tâm Nghiên cứu quốc tế và chiến lược (Indonesia) nhận định ASEAN mong muốn trở thành một tổ chức trung lập. Tuy nhiên, trước sự cạnh tranh ảnh hưởng của Mỹ và Trung Quốc, các nước Singapore, Philippines và Thái Lan đang nghiêng về Mỹ trong khi Myanmar, Lào và Campuchia chịu tác động của Trung Quốc nhiều hơn.
Trong khi đó, Indonesia và Malaysia là hai nước giữ lập trường trung lập trong quan hệ với hai cường quốc này. Do vậy, Mỹ và Trung Quốc quyết tâm tìm kiếm sự ủng hộ của Indonesia đối với các vấn đề của khu vực có liên quan đến lợi ích hai nước.
Trung Quốc đang tăng cường quan hệ chặt chẽ với Indonesia thông qua hỗ trợ tài chính cho các dự án cơ sở hạ tầng ở Indonesia và hợp tác sản xuất tên lửa chống hạm. Mỹ muốn nâng quan hệ với Indonesia lên tầm đối tác chiến lược và gần đây đã có kế hoạch bán tên lửa không đối đất cho Indonesia. Bởi thế theo chuyên gia Philips Vermonte, chuyến thăm Indonesia của Ngoại trưởng Mỹ Hillary Clinton là dấu hiệu cho thấy Mỹ đang muốn kiềm chế ảnh hưởng của Trung Quốc trong khu vực.
Trong khi đó, báo Wall Street Journal (Mỹ) ngày 3-9 (giờ địa phương) nhận định Indonesia và Mỹ đều mong muốn nâng tầm đẳng cấp trên toàn cầu của tổ chức ASEAN.
Chuyên gia phân tích cấp cao Ian Storey tại Viện Nghiên cứu Đông Nam Á (Singapore) ghi nhận Mỹ ủng hộ một ASEAN phát triển mạnh mẽ, ủng hộ ASEAN giữ vai trò trung tâm trong cấu trúc an ninh khu vực và ủng hộ ASEAN phát triển như một thể chế hàng đầu khu vực có ảnh hưởng tích cực đến một Đông Nam Á hòa bình, an ninh, thịnh vượng và dân chủ.
Chuyên gia Ian Storey khẳng định: Nếu không cùng chung tiếng nói, ASEAN không thể giữ vị trí quan trọng trên thế giới. Đó là lý do chính Ngoại trưởng Hillary Clinton mong muốn các nước ASEAN hợp tác tốt nhằm tạo thành khối thống nhất để không dễ bị Trung Quốc bắt nạt.
Đối với Indonesia, nước này muốn dựa vào ASEAN để nâng tầm ảnh hưởng quốc gia như nền kinh tế lớn nhất Đông Nam Á. Có thể thấy rõ điều này qua thái độ tích cực hòa giải các nước ASEAN của Ngoại trưởng Indonesia Marty Natalegawa sau khi hội nghị ASEAN không thông qua được tuyên bố chung hồi tháng 7. Indonesia cũng đi đầu khi ASEAN công bố nguyên tắc sáu điểm về tranh chấp biển Đông.
Cũng bởi lý do đó mà sau cuộc hội đàm với Ngoại trưởng Hillary Clinton hôm 3-9, Ngoại trưởng Marty Natalegawa tuyên bố thống nhất trong ASEAN không chỉ là điều đúng đắn mà còn là điều thông minh ASEAN cần phải làm.
LÊ LINH - ĐĂNG KHOA
