Việc ứng viên Donald Trump của đảng Cộng hòa đắc cử tổng thống Mỹ đã tạo ra một làn sóng “ngỡ ngàng” tại Mexico và các quốc gia Trung Mỹ, những nước vốn phụ thuộc nặng nề vào việc trao đổi thương mại với Mỹ.
Lôi kéo sự ủng hộ của Mexico
Ông Donald Trump đã chiến thắng cuộc đua vào Nhà Trắng với các cam kết sẽ chấm dứt tình trạng nhập cư trái phép vào Mỹ và tái xem xét các hiệp ước thương mại mà theo ông đã buộc các công ty Mỹ phải di chuyển về phía nam để tạo công ăn việc làm cho những nước có thu nhập thấp.
Những người di cư từ các nước nghèo ở Trung Mỹ như Honduras, Guatemala và El Salvador có xu hướng tìm đến Mỹ. Nhiều người lo ngại rằng việc ông Trump trục xuất hàng triệu người nhập cư trên đất Mỹ sẽ gây hậu quả nghiêm trọng cho các nước Trung Mỹ, với số công ăn việc làm giảm đi và an ninh lỏng lẻo hơn.
Hôm 16-11, một ngày sau cuộc gặp tại Honduras, ba nước là Honduras, Guatemala và El Salvador đã đưa ra tuyên bố chung yêu cầu bộ ngoại giao của những nước này liên kết lại với nhau và chia sẻ lập trường về các vấn đề như công ăn việc làm, đầu tư và di cư nhằm cùng nhau giải quyết các thách thức trước chính quyền mới của nước Mỹ.
Các nước Trung Mỹ bày tỏ lo ngại trước cam kết trục xuất người nhập cư phi pháp tại Mỹ của ông Trump. Ảnh: REUTERS
Mặc dù tuyên bố chung không đề cập đến Mexico nhưng Ngoại trưởng El Salvador - Hugo Martinez xác nhận: Tổng thống Honduras - Juan Orlando Hernandez, Tổng thống Guatemala - Jimmy Morales và Tổng thống El Salvador - Salvador Sanchez Ceren đã nhất trí tìm kiếm sự ủng hộ từ phía Mexico.
“Những gì mà các tổng thống cho chúng tôi biết là ngoài nhóm ba nước này, chúng tôi trước hết có thể mở rộng việc liên kết với Mexico và sau đó với các quốc gia Mỹ Latin khác” - ông Martinez nói với Reuters. Trong khi đó, Bộ Ngoại giao Mexico vẫn chưa đưa ra bình luận về yêu cầu này.
Người nhập cư phi pháp tại Mỹ sẽ đi về đâu?
Trong một cuộc phỏng vấn hồi tuần trước, Thứ trưởng Bộ Nội vụ Mexico - ông Humberto Roque Villanueva cho biết việc trục xuất những người nhập cư bất hợp pháp tại Mỹ sẽ bắt đầu khi ông Trump chính thức trở thành tổng thống Mỹ vào ngày 20-1-2017 nhưng quá trình này sẽ không diễn ra sớm.
Trước đó, Trump liên tục nhấn mạnh ông sẽ xây một bức “Vạn lý trường thành” dọc biên giới giữa Mỹ và Mexico, đồng thời khăng khăng Mexico sẽ phải trả chi phí cho việc xây dựng này.
Hãng Reuters dẫn các nguồn tin cho biết cuộc gặp đầu tiên giữa bộ ngoại giao ba nước Trung Mỹ trên sẽ diễn ra tại San Salvador vào ngày 17-11. Tuy nhiên, hiện chưa có lịch trình khi nào Mexico có thể tham gia cùng ba nước này.
Bộ Ngoại giao ba nước Trung Mỹ trên cho biết đang tìm cách đẩy mạnh hoạt động của các cơ quan lãnh sự tại Mỹ và chuẩn bị một mạng lưới gồm các nhà hoạt động, luật sư, tổ chức phi lợi nhuận và các nhà thờ giúp chống lại bất kỳ làn sóng trục xuất nào tại Mỹ.
Hình ảnh một hàng rào được dựng lên tại một khu vực biên giới ở Sunland Park (Mỹ), đối diện thành phố biên giới Ciudad Juarez của Mexico được chụp ngày 9-11-2016. Ảnh: REUTERS
Trả lời phỏng vấn Reuters, Thứ trưởng Ngoại giao Honduras Maria Andrea Matamoros cho biết có thể số lượng người di cư đến Mỹ sẽ tăng trước khi ông Trump chính thức lên lãnh đạo nước Mỹ vào tháng 1-2017.
Hôm 15-11, Honduras, Guatemala và El Salvador cũng đã mở một hệ thống an ninh chung nhằm đối phó các băng cướp và nạn buôn ma túy cũng như cắt giảm việc di cư và các vụ giết người ở một trong những khu vực bạo lực nhất thế giới này.
Trước đó, một kế hoạch mang tên “Liên minh vì thịnh vượng” đã được đưa ra sau khi làn sóng phản đối ông Obama tăng lên vào năm 2014 vì ngày càng nhiều trẻ em nhập cư từ Trung Mỹ tìm đến Mỹ. Kế hoạch này nhằm phục hồi khu vực với sự giúp đỡ từ Washington, trong đó có tạo công ăn việc làm và xây dựng cơ sở hạ tầng.
Phát biểu hôm 15-11, Tổng thống Honduras - Juan Orlando Hernandez cho biết ông sẽ có cuộc gặp với các nhà làm luật Mỹ để bảo vệ kế hoạch “Liên minh vì thịnh vượng” trên.
