Báo ghi nhận một số nước đồng minh của Mỹ trong khu vực đang mất niềm tin với Mỹ giữa lúc căng thẳng leo thang xuất phát từ Trung Quốc (TQ).
Chuyên gia Bruce Klingner ở Quỹ Heritage (Mỹ) dự báo Tổng thống Obama sẽ đưa ra tuyên bố mạnh mẽ để tái khẳng định với các đồng minh về cam kết xoay trục sang châu Á-Thái Bình Dương.Đài Tiếng nói Hoa Kỳ (VOA) nhận định TQ sẽ là một chủ đề trọng tâm trong các cuộc thảo luận giữa Tổng thống Obama với các đồng minh châu Á dù TQ không nằm trong lộ trình công du.
Báo The Economist(Anh) cho rằng đây là cơ hội để Mỹ tái khẳng định cam kết kinh tế và quân sự với ba đồng minh truyền thống (Nhật, Hàn Quốc, Philippines) và một đối tác chiến lược triển vọng (Malaysia) cũng như toàn khu vực châu Á-Thái Bình Dương. Điều này càng cần thiết hơn sau khi Mỹ thất bại trong vấn đề can thiệp vào Syria và ngăn cản Crimea sáp nhập vào Nga.
Hãng tin Reuters ghi nhận thách thức lớn nhất của Tổng thống Obama là làm sao thuyết phục các đồng minh thực sự tin tưởng quyết tâm xoay trục chiến lược để ngăn chặn TQ.
Sự kiện Crimea sáp nhập vào Nga trước thái độ bất lực của Mỹ đã làm cho Nhật và Philippines gia tăng lo ngại Bắc Kinh sẽ sử dụng vũ lực để theo đuổi các tuyên bố chủ quyền ở biển Đông và biển Hoa Đông. Các đồng minh của Mỹ cũng lo ngại nếu TQ đe dọa, Mỹ sẽ chỉ phản ứng theo chiều hướng kiểm soát tổn hại mối quan hệ Mỹ-Trung.
Ông Yukio Okamoto, nguyên cố vấn chính phủ Nhật về đối ngoại, quan sát thấy Mỹ chưa có dấu hiệu thực sự thực hiện chiến lược xoay trục sang châu Á-Thái Bình Dương. Từ năm 2011 đến nay, Mỹ chỉ có kế hoạch triển khai luân phiên 2.500 lính thủy đánh bộ đến căn cứ Darwin ở Úc.
Báo The Economist trấn an rằng trên lý thuyết, các đồng minh của Mỹ không nên lo ngại quá nhiều vì Philippines và Nhật đã ký kết hiệp ước phòng thủ chung với Mỹ chứ không như Ukraine và phe đối lập Syria. Do đó, các đồng minh châu Á chỉ nên băn khoăn về chiến lược xoay trục sang châu Á-Thái Bình Dương một khi Mỹ thực sự can thiệp quân sự vào một cuộc xung đột khác ở Trung Đông hay Đông Âu.
Reuters nhận định nhiệm vụ khó khăn của Tổng thống Obama là phải quyết định đặt ra các giới hạn như thế nào đối với TQ để trấn an các đồng minh nhưng đồng thời cũng phải tránh gia tăng căng thẳng với TQ. Chuyên gia Richard Jacobson ở Công ty Tư vấn chiến lược và rủi ro kinh doanh TD International (Mỹ) khẳng định: “Chuyến thăm châu Á sắp tới của Tổng thống Obama sẽ là phép thử quan trọng nhất đối với chính sách châu Á của chính quyền Mỹ”.
LÊ LINH
