Vẫn loay hoay sửa sai “án đụng trần”

Theo ông Jean Philippe Rivaud, Phó Trưởng Công tố Tòa Phúc thẩm Amiens (Pháp), “án đụng trần” ở các nước châu Âu sẽ do tòa án hiến pháp hoặc tòa án liên minh giải quyết.

Gác cổng chặt để hạn chế sai sót

Tuy nhiên, ông Jean Philippe Rivaud nhìn nhận vấn đề quan trọng không kém là phải có cơ chế để “gác cổng” ngay từ khâu giám đốc thẩm, tái thẩm để hạn chế tối đa sai lầm. Theo đó, thủ tục xem xét lại bản án ở Pháp được coi là trường hợp cực kỳ ngoại lệ và luật chỉ cho phép áp dụng trong rất ít vụ án.

Ông Jean Philippe Rivaud ví dụ trong hình sự, có thể xem xét lại bản án cuối cùng nhằm bảo vệ lợi ích của một người phạm tội nghiêm trọng hay ít nghiêm trọng nếu có chứng cứ đáng tin cậy. Chứng cứ này phải bằng văn bản cho rằng nạn nhân bị giết vẫn còn sống; một trong số nhân chứng bị truy tố và bị buộc tội khai man; một vụ án nhưng có đến hai bản án xử hai thủ phạm khác nhau, sự mâu thuẫn của các bản án là bằng chứng cho sự vô tội của một trong số các bị cáo; có một tình tiết mới mà tòa không biết đến trong ngày xét xử và tình tiết này có thể dẫn đến việc người bị tuyên án có thể không phạm tội...

Thành lập ủy ban thẩm phán?

Theo ông Vũ Thế Đoàn, Phó Chánh Tòa Phúc thẩm TAND Tối cao tại Hà Nội, hiện còn một số ý kiến tranh luận về việc sẽ xử lý ra sao trong trường hợp quyết định của Hội đồng Thẩm phán TAND Tối cao bị sai. Theo quy định của luật, quyết định của hội đồng này là quyết định cao nhất trong hoạt động xét xử.

Ông Đoàn nhìn nhận nếu có cơ chế xét lại “án đụng trần” sẽ làm giảm sút nghiêm trọng niềm tin của công chúng đối với hoạt động xét xử, gây ảnh hưởng xấu đến trật tự và trị an xã hội. Theo đó, những mâu thuẫn trong nhân dân sẽ gần như không có điểm dừng, các đương sự sẽ mất thêm thời gian, tiền bạc theo đuổi những vụ kiện mà không biết đến khi nào mới kết thúc. Điều này đi ngược lại xu hướng đảm bảo tính hiệu lực của bản án, đảm bảo tính ổn định của các quan hệ xã hội.

Tuy nhiên, để cho TAND Tối cao trở thành cơ quan xét xử cao nhất đảm bảo việc áp dụng pháp luật đúng đắn và thống nhất thì về mặt lý luận cần có Ủy ban Thẩm phán TAND Tối cao để xét xử giám đốc thẩm. Ủy ban này sẽ bao gồm những thành viên như Hội đồng Thẩm phán TAND Tối cao hiện nay. Còn hội đồng thẩm phán là hội đồng toàn thể các thẩm phán TAND Tối cao để đảm bảo cho việc ra các phán quyết là chính xác, không có sai lầm.

THANH LƯU