Sẽ thu gọn đầu mối cơ quan điều tra?

Tại hội thảo, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Dương Ngọc Ngưu nhấn mạnh trước mắt sẽ giữ nguyên mô hình tổ chức của hệ thống cơ quan điều tra nhưng phải kiện toàn một bước để nâng cao chất lượng hoạt động điều tra. Có thể kiện toàn một bước bằng việc điều chỉnh chức năng, nhiệm vụ; bố trí, sắp xếp đội ngũ điều tra viên trong nội bộ các đơn vị cơ quan điều tra…

Cụ thể, hiện đang tồn tại quá nhiều đầu mối làm ảnh hưởng đến hoạt động điều tra: Bộ Công an có bốn cục cảnh sát điều tra, hai cục an ninh điều tra; công an cấp tỉnh có 252 đơn vị phòng cảnh sát điều tra, 63 phòng an ninh điều tra; công an cấp huyện có 1.629 đội cảnh sát điều tra. Ngoài ra, còn có các cơ quan điều tra của quân đội, VKSND Tối cao và một số cơ quan khác...

Quá nhiều đầu mối đã làm cho lực lượng điều tra phân tán, không được đầu tư tập trung, kém hiệu quả, tạo ra chồng chéo trong thẩm quyền điều tra, không sử dụng hiệu quả đội ngũ điều tra viên. Hơn nữa, hoạt động điều tra còn bị quan hệ hành chính chi phối, chưa có sự rành mạch giữa hoạt động điều tra tố tụng, điều tra trinh sát và quản lý hành chính. Cơ quan điều tra, điều tra viên chưa thực sự độc lập trong hoạt động tố tụng, điều tra viên chưa thể tự chịu trách nhiệm về hành vi và quyết định tố tụng của mình.

Do vậy, dự luật phải đảm bảo được các nguyên tắc sau: Tổ chức lại cơ quan điều tra theo hướng thu gọn đầu mối. Xác định rõ mối quan hệ giữa hoạt động trinh sát và hoạt động điều tra, bảo đảm cho hoạt động điều tra hình sự được tổ chức chặt chẽ, tập trung, thống nhất, chuyên sâu, kết hợp có hiệu quả giữa hoạt động nghiệp vụ trinh sát với hoạt động điều tra trong tố tụng hình sự. Có cơ chế phù hợp để tránh sự lạm quyền của cơ quan điều tra và những người có trách nhiệm. Bảo đảm cho hoạt động của cơ quan điều tra có sự độc lập tương đối giữa hành chính và tư pháp; phát huy được tính độc lập, khả năng sáng tạo, tính chịu trách nhiệm của điều tra viên trong hoạt động điều tra.

PHAN THƯƠNG