Không lấy tiền trúng "ảo" để định tội

Sau hơn ba năm nghị quyết đi vào thực tiễn, vừa qua sự vô lý này đã được chính chánh án TAND Tối cao thừa nhận.

Thực tế, đến nay rất nhiều người đánh đề chỉ vài chục ngàn đồng cũng bị tội bởi cơ quan tố tụng cấp dưới phải làm theo Nghị quyết 01.

Đánh đề vài chục ngàn đồng, bị tội

Tháng 3-2008, Công an quận Gò Vấp (TP.HCM) bắt quả tang Nguyễn Thị Ánh Tuyết đang ghi số đề cho Lê Thị Kiểu với số tiền 58.000 đồng. Qua kiểm tra, công an thu giữ sáu phơi đề. Số tiền thể hiện trên phơi là hơn 18 triệu đồng. Căn cứ vào Nghị quyết 01, công an xác định Tuyết đánh đề với số tiền gần 2 tỉ đồng, còn Kiểu gần 40 triệu đồng (đánh ba con số với tỉ lệ ăn thua 620 lần). Sau đó, TAND quận đã xử Tuyết ba năm tù, Kiểu hai năm tù treo về tội đánh bạc theo khoản 2 Điều 248 BLHS.

Tương tự, tháng 4-2008, công an quận này cũng bắt quả tang Trần Thị Hồng Quế đang ghi số đề cho Nguyễn Văn Thân với số tiền 24.000 đồng. Kiểm tra, công an thu giữ 24 phơi đề của Quế với tổng số tiền hơn 5 triệu đồng. Căn cứ vào Nghị quyết 01, công an tính số tiền mà Quế dùng để đánh bạc là gần 3 tỉ đồng, Thân hơn 9 triệu đồng. Tháng 3-2009, TAND quận Gò Vấp đã áp dụng khoản 2 Điều 248 BLHS phạt Quế hai năm tù, Thân hai năm tù treo.

Trong hai vụ án này, Tuyến và Quế là những người nhiều lần ghi đề, ngoài lần bị bắt quả tang thì số tiền ghi đề còn thể hiện trên các phơi đề nên việc xử lý hình sự họ là đúng. Tuy nhiên, với Kiểu và Thân, chỉ vì lỡ đánh đề vài chục ngàn đồng mà cũng bị khởi tố, truy tố, xét xử thì quả là một bài học quá ư nghiệt ngã.

Không muốn, vẫn phải xử

Phó chánh án một tòa cấp quận tâm sự: Bản thân ông thấy xót xa cho những người đánh đề vài chục ngàn đồng mà rơi vào vòng tù tội. Họ ghi đề chưa chắc gì đã trúng, nếu họ dùng vài chục ngàn đồng đó để mua vé số thì đã không bị sao cả. Dù vậy, căn theo nghị quyết thì họ đã phạm tội nên khi VKS đưa hồ sơ qua, ông cũng đành phải xử dù thâm tâm thật sự không muốn.

Cũng chính vì cái tâm lý thấy tội nghiệp này mà một số nơi chỉ tập trung xử lý người tổ chức ghi đề cùng mạng lưới chân rết, còn đối với những người đánh đề nhỏ lẻ, lặt vặt thì cơ quan tố tụng lại linh động xử phạt hành chính.

Chẳng hạn vụ P. ghi đề cho ba người chơi (mỗi người vài chục ngàn đồng) ở huyện Y. bị bắt quả tang hồi tháng 2-2009. Các cơ quan tố tụng huyện này sau đó chỉ xử lý hình sự P., phạt hành chính ba người chơi. Để “lách” Nghị quyết 01, hồ sơ đã không thể hiện rõ ba người này ghi đề bao nhiêu tiền, chỉ nói chung chung là “số tiền nhỏ”...

Cần sớm sửa đổi

Theo luật sư Trần Văn Việt (Đoàn Luật sư TP.HCM), pháp luật hình sự của nước ta theo nguyên tắc suy đoán có lợi cho người phạm tội nhưng Nghị quyết 01 lại theo hướng suy đoán bất lợi. Bởi lẽ số tiền đánh bạc theo nghị quyết là số tiền ảo, chưa có thật. Đâu phải ai ghi đề cũng sẽ thắng mà lại tính tiền đánh bạc theo tỉ lệ thắng để bắt tội người chơi lặt vặt như thế?

Tại phiên họp của Ủy ban Thường vụ Quốc hội vừa qua, Chánh án TAND Tối cao Trương Hòa Bình đã thẳng thắn chỉ ra điểm vô lý của Nghị quyết 01: Tội đánh bạc có cấu thành vật chất chứ không phải cấu thành hình thức. Vì thế khi tính tiền đánh bạc phải lấy số tiền thực chứ không phải tiền ảo. Số tiền thực ở đây được hiểu là khi người chơi đề đã trúng, đã nhận hoặc trúng mà chưa nhận chứ không phải cứ nhất nhất lấy tiền vốn nhân với 70 lần… rồi làm căn cứ lượng hình.

Ông Bình cho biết đang xây dựng văn bản hướng dẫn mới và sẽ trình Hội đồng Thẩm phán TAND Tối cao để sửa đổi.

VĂN ĐOÀN