Cần cơ chế thuận lợi phát triển nghề luật sư

Ngày 13-10, góp ý cho dự thảo Chiến lược phát triển nghề luật sư đến năm 2020, các thành viên Hội đồng khoa học Bộ Tư pháp cho rằng nhiều mục tiêu được nêu trong dự thảo này rất duy ý chí và xa rời thực tế; các chỉ tiêu nêu ra mang nặng tính áp đặt, khó khả thi...

Dự thảo đưa ra khá nhiều chỉ tiêu như: Phấn đấu tăng tối thiểu gấp ba lần số luật sư trong 10 năm tới, từ khoảng 6.000 hiện nay lên 18.000-20.000 luật sư; đào tạo 150 luật sư đạt tiêu chuẩn quốc tế; tại mỗi địa phương khó khăn về kinh tế-xã hội phát triển được từ 30 đến 50 luật sư…

Nhiều mục tiêu xa vời

Nhóm soạn thảo giải thích: Những chỉ tiêu này được xây dựng trên cơ sở dự báo tốc độ tăng trưởng GDP đến năm 2020, chỉ số phát triển con người, tỉ lệ gia tăng số lượng doanh nghiệp… Tuy nhiên, những lập luận này chưa thuyết phục được các thành viên trong hội đồng khoa học Bộ Tư pháp.

Ông Hoàng Thế Liên, Thứ trưởng thường trực Bộ Tư pháp, chất vấn: Liệu con số 20.000 luật sư mà dự thảo đưa ra có phải tham khảo từ tỉ lệ luật sư trên số dân của Thái Lan hay không?

Các luật sư tại một phiên tòa lưu động. Ảnh: HTD

Phó Chủ tịch thường trực kiêm Tổng Thư ký Hội Luật gia Việt Nam Lê Minh Tâm thì nói việc số lượng luật sư  phát triển không đồng đều giữa các vùng miền là quy luật chung của tất cả các nước trên thế giới. Ở Việt Nam, có địa phương còn chưa thể thành lập được đoàn luật sư (Lai Châu) do không đủ số lượng ba luật sư theo quy định thì con số 30-50 luật sư cho vùng khó khăn khó mà khả thi.

Trong khi đó, nhóm soạn thảo lại coi đây là một trong những mục tiêu lớn cần phải đạt được (song song với việc thành lập đoàn luật sư khu vực) “nhằm khắc phục sự thiếu hụt số lượng luật sư tại các tỉnh này, đảm bảo các vụ án được xét xử kịp thời, đúng quy định của pháp luật”...

Dự thảo chiến lược cũng đưa ra mục tiêu phát triển các tổ chức hành nghề luật sư theo hướng chuyên môn hóa theo lĩnh vực pháp luật. Trong đó, chú trọng phát triển một số tổ chức hành nghề luật sư có quy mô lớn từ 50 đến 100 luật sư và từ 100 luật sư trở lên, hoạt động chuyên sâu trong lĩnh vực thương mại quốc tế, có khả năng cạnh tranh với các tổ chức hành nghề luật sư nước ngoài. Cạnh đó là việc “nội địa hóa một số tổ chức hành nghề luật sư nước ngoài tại Việt Nam, tạo nền tảng để hình thành một số tập đoàn công ty luật lớn của Việt Nam”.

Các thành viên trong hội đồng khoa học đã đề nghị phải cân nhắc thêm mục tiêu nói trên.

Tạo điều kiện cho luật sư

“Đọc dự thảo này, tôi có cảm nhận chúng ta đang ôm lấy phần việc chúng ta không cần thiết phải làm” - PGS-TS Lê Hồng Hạnh, Viện trưởng Viện Khoa học pháp lý, nhận xét.

Thứ trưởng Hoàng Thế Liên cũng đồng tình: Xây dựng chiến lược là nhằm tạo cơ chế và môi trường cho nghề luật sư phát triển chứ không phải vấn đề nhà nước áp đặt phải phát triển được bao nhiêu luật sư, bao nhiêu tổ chức hành nghề luật sư.

Ông Liên kể một câu chuyện: “Có người từng nói với tôi luật sư muốn sống được bằng nghề thì không chỉ có cãi. Ông thắng lợi nhất là ông vừa chạy vừa cãi”. Không bình luận về câu nói này nhưng ông Liên thừa nhận hiện nay việc thực thi pháp luật ở ta vẫn còn nhiều méo mó.

Từ đó, theo Thứ trưởng Hoàng Thế Liên, muốn nghề luật sư phát triển thì cần phải làm ba việc cụ thể: Tác động vào cơ chế thực thi pháp luật, làm thay đổi nhận thức của xã hội về nghề này và nâng cao tính chuyên nghiệp trong hoạt động của đội ngũ luật sư.

ĐỨC MINH