Vụ ‘kiện một đằng, xử một nẻo’: Kiện hành vi hành chính mới đúng

Vụ ông Bùi Văn Tẩu (ngụ xã Sông Phan, Hàm Tân, Bình Thuận) khởi kiện hành vi không cấp giấy đỏ của chủ tịch UBND huyện Hàm Tân nhưng hai cấp tòa sơ, phúc thẩm lại giải quyết thành khởi kiện văn bản trả lời về việc không cấp đất cho ông đã nhận được nhiều ý kiến trao đổi. Các chuyên gia đều cho rằng văn bản trả lời của huyện không phải là quyết định hành chính (QĐHC) như hai cấp tòa đã giải quyết.

Kiện hành vi, không phải quyết định

Theo luật sư Lưu Văn Tám (Phó Chủ nhiệm Đoàn Luật sư tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu), hai cấp tòa phải xác định đối tượng khởi kiện ở vụ án này là hành vi hành chính (HVHC) mới đúng. Bởi lẽ một văn bản được coi là QĐHC phải chứa đựng nội dung của QĐHC (căn cứ là khoản 1 Nghị quyết 02-2011 của Hội đồng Thẩm phán TAND Tối cao). Theo đó, nó có thể tồn tại dưới hình thức quyết định, thông báo, kết luận, công văn nhưng phải có nội dung buộc hoặc không buộc người được thông báo phải thực hiện một nghĩa vụ nào đó. Ở đây, văn bản trả lời của huyện có ý nghĩa như một thông báo trả lời cho ông Tẩu chứ không chứa đựng nội dung của QĐHC.

Luật sư Tám phân tích thêm: Thẩm quyền cấp giấy đỏ là của chủ tịch huyện. Vì một lý do nào đó không cấp thì người dân có quyền khởi kiện HVHC của chủ tịch huyện.

Ông Bùi Văn Tẩu, người đang khiếu nại giám đốc thẩm vì cho rằng tòa sơ, phúc thẩm xác định sai đối tượng khởi kiện. Ảnh: T.TÙNG

Có thể kiện cả xã lẫn huyện

Nguyên Thẩm phán TAND Tối cao Phạm Công Hùng nhận xét việc tòa án sửa yêu cầu khởi kiện HVHC thành khởi kiện QĐHC trong trường hợp trên là sai về tố tụng.

Cạnh đó, ông Hùng cho rằng theo Điều 3 Luật Tố tụng hành chính 2010 và khoản 2 Điều 1 Nghị quyết 02-2011 của Hội đồng Thẩm phán TAND Tối cao thì HVHC là hành vi của cơ quan hành chính nhà nước, cơ quan, tổ chức khác hoặc của người có thẩm quyền trong cơ quan, tổ chức đó thực hiện hoặc không thực hiện nhiệm vụ, công vụ theo quy định của pháp luật. Về bản chất, việc làm của ông Tẩu từ đầu đến cuối đều hướng tới việc được cấp giấy đỏ, một khi cá nhân hoặc tổ chức có thẩm quyền không cấp thì ông có quyền kiện hành vi không cấp giấy đó.

Tuy nhiên, ở vụ án này có hai loại HVHC: Thứ nhất, khi ông Tẩu lập hồ sơ đề nghị xã thẩm định để tham mưu cho huyện cấp giấy đỏ mà xã từ chối thì đã xuất hiện một hành vi. Ông Tẩu không khởi kiện ngay mà chọn cách khiếu nại hành vi của xã lên huyện và huyện trả lời xã nói đúng là xuất hiện hành vi thứ hai. Do vậy để chặt chẽ thì ông Tẩu phải cùng lúc khởi kiện hai HVHC là hành vi từ chối thẩm định, tham mưu cấp giấy đỏ của xã và hành vi từ chối cấp giấy đỏ của huyện để tòa xem xét.

TS Nguyễn Duy Hưng (Trưởng khoa Luật Trường ĐH Thủ Dầu Một, Bình Dương) cũng cho rằng hai cấp tòa sơ, phúc thẩm đã vi phạm tố tụng khi xác định sai đối tượng bị kiện. Đây là lỗi nghiêm trọng vì một khi xác định không đúng tố tụng thì sẽ không giải quyết chuẩn xác về nội dung. “Một bản án chuẩn phải được tòa án đánh giá đúng cả nội dung lẫn tố tụng. Bản án đã có hiệu lực pháp luật nhưng vẫn còn thời hiệu kháng nghị giám đốc thẩm nên người có thẩm quyền kháng nghị nên xem xét lại” - TS Hưng nói.

Nội dung vụ kiện

Tháng 6-2013, ông Tẩu đề nghị UBND xã Sông Phan thẩm định, tham mưu cho UBND huyện Hàm Tân cấp giấy đỏ cho 96.000 m2 đất (thuộc năm thửa) thì xã trả lời không đủ điều kiện cấp. Ông Tẩu khiếu nại đến UBND huyện Hàm Tân thì huyện ban hành công văn trả lời rằng việc từ chối của UBND xã là đúng. Công văn có nội dung nói rõ là: “Thông báo cho ông Tẩu biết”, do một phó chủ tịch huyện ký thay chủ tịch huyện.

Đầu năm 2014, ông Tẩu khởi kiện hành vi không cấp giấy đỏ của chủ tịch huyện nhưng TAND huyện này điều chỉnh yêu cầu khởi kiện thành hủy bỏ quyết định hành chính (thông báo trả lời khiếu nại của huyện) rồi tuyên bác yêu cầu của ông Tẩu. Ông Tẩu kháng cáo. VKS huyện cũng kháng nghị đề nghị tòa phúc thẩm xác định lại và sửa án sơ thẩm. Theo VKS huyện, việc ông Tẩu khiếu nại UBND huyện không cấp giấy đỏ là khiếu nại trong lĩnh vực đất đai nên thẩm quyền giải quyết của chủ tịch huyện. Văn bản trả lời trên chứa đựng nội dung giải quyết khiếu nại với chủ thể ký ban hành là chủ tịch huyện. Nhưng trước phiên phúc thẩm, VKS huyện lại rút kháng nghị mà không đưa ra lý do. Tháng 1-2015, tại phiên xử phúc thẩm, TAND tỉnh Bình Thuận đã tuyên giữ nguyên bản án sơ thẩm…

Đừng bỏ lỡ

Video đang xem nhiều

Đọc thêm