BLHS 2015 đã thay thế tội cố ý làm trái các quy định của Nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng (Điều 165 BLHS 1999) bằng nhiều tội danh khác. Tuy nhiên, cơ quan tiến hành tố tụng vẫn có thể áp dụng Điều 165 để xử lý hành vi này xảy ra trước ngày 1-7-2016 nhưng kể từ ngày này mới phát hiện ra. Việc này không trái nguyên tắc áp dụng Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của BLHS 2015 (có hiệu lực từ ngày 1-1-2018).
Cụ thể, BLHS 2015 đã thay thế Điều 165 nói trên trong chương các tội xâm phạm trật tự kinh tế, theo hướng bổ sung tình tiết “lợi dụng chức vụ, quyền hạn” vào cấu thành các tội quy định tại 38 điều luật. Ngoài ra còn bổ sung chín tội danh mới về vi phạm trong các lĩnh vực quản lý khác nhau.
Điểm e khoản 1 Nghị quyết 109 về việc thi hành BLHS 2015 của Quốc hội quy định: Nếu sau 0 giờ ngày 1-7-2016 mới bị phát hiện thì không khởi tố, điều tra, truy tố, xét xử về tội cố ý làm trái mà áp dụng quy định của BLHS 2015 để xử lý theo tội danh tương ứng.
Điểm c Điều 4 Nghị quyết 144 của Quốc hội lại quy định: Các quy định khác tại Nghị quyết 109/2015 có ghi thời điểm “ngày 1-7-2016” được lùi đến thời điểm “ngày Luật sửa đổi BLHS 2015 có hiệu lực thi hành”.
Vì thế điểm e khoản 1 Nghị quyết 109 nói trên liên quan đến thi hành Điều 165 BLHS 1999 chưa có hiệu lực mà bị lùi thời điểm đến ngày Luật sửa đổi BLHS 2015 có hiệu lực (tức ngày 1-1-2018). Do vậy, hiện cơ quan tố tụng vẫn áp dụng Điều 165 BLHS 1999 để xử lý đối các hành vi xảy ra trước ngày 1-7-2016 là có căn cứ.
Ngoài ra điểm e khoản 1 Điều 2 Nghị quyết 41/2017 của Quốc hội (về thi hành Luật sửa đổi BLHS 2015) quy định: Đối với hành vi cố ý làm trái tại Điều 165 của BLHS 1999 xảy ra trước 0 giờ ngày 1-1-2018 mà sau thời điểm đó vụ án đang trong quá trình điều tra, truy tố, xét xử thì tiếp tục áp dụng quy định của BLHS 1999 để xử lý.
Trường hợp vụ án đã được xét xử và đã có bản án, quyết định của tòa án thì không được căn cứ vào việc BLHS 2015 không quy định tội danh cố ý làm trái để kháng cáo, kháng nghị theo hướng không phạm tội.
Nếu người bị kết án đang chấp hành án về tội cố ý làm trái hoặc đã chấp hành án xong thì vẫn áp dụng quy định tương ứng của các văn bản quy phạm pháp luật về hình sự có hiệu lực trước 0 giờ ngày 1-1-2018 để giải quyết.
Nếu sau thời điểm này mới bị phát hiện thì không khởi tố, điều tra, truy tố, xét xử về tội cố ý làm trái mà áp dụng quy định của BLHS 2015 về các tội danh tương ứng để khởi tố, điều tra, truy tố, xét xử.
