Tòa bảo vệ người thứ ba ngay tình

15/01/2016 06:30

TAND TP.HCM vừa xử phúc thẩm, tuyên sửa bản án sơ thẩm của UBND huyện Hóc Môn, hủy quyết định thu hồi đất của UBND huyện này đối với bà Trần Thị Bé vì trái pháp luật.

Mua đất, sang tên xong lại bị thu hồi giấy đỏ

trong đơn khởi kiện, bà Bé trình bày là vào tháng 6-2013, bà có nhận chuyển nhượng nhà đất tọa lạc tại ấp Tam Đông (xã Thới Tam Môn, Hóc Môn, đã có giấy đỏ) của bà Đào Thị Ba. Sau đó bà đã hoàn thành các nghĩa vụ thuế nên tháng 7-2014, UBND huyện Hóc Môn đã cập nhật biến động vào giấy đỏ sang tên cho bà.

Tháng 6-2014, UBND huyện Hóc Môn bất ngờ ra Quyết định số 4980 thu hồi giấy đỏ đã cấp cho bà Bé với lý do: Giấy này có một phần diện tích hơn 29 m² đất do gia đình bà Đỗ Thị Não quản lý, sử dụng.

Mãi đến gần một năm sau bà Bé mới nhận được quyết định này. Bà Bé cho rằng thực tế bà vẫn quản lý, sử dụng toàn bộ diện tích đất, từ trước tới nay xung quanh khu đất còn có hàng rào kẽm gai kiên cố nên đã khởi kiện ra TAND huyện Hóc Môn yêu cầu hủy Quyết định số 4980.

Xử sơ thẩm hồi tháng 9-2015, TAND huyện Hóc Môn nhận định tờ đăng ký nhà đất ngày 16-9-1999 (có xác nhận của UBND xã Thới Tam Môn) có ghi nhận bà Não đã đăng ký sử dụng phần đất hơn 29 m² hiện nằm trong giấy đỏ được cấp cho bà Bé. Phần đất hơn 29 m² này qua bản vẽ hiện trạng thể hiện là đất trống. Tòa cho rằng cơ quan cấp có thẩm quyền thừa nhận sai sót trong quá trình cấp giấy đỏ cho bà Bé nên đã ban hành Quyết định số 4980 là phù hợp. Từ đó tòa bác yêu cầu của bà Bé.

Pháp luật bảo vệ người thứ ba ngay tình

Bà Bé kháng cáo. Tại phiên xử phúc thẩm mới đây của TAND TP.HCM, đại diện UBND huyện Hóc Môn trình bày: Do bà Não có đơn khiếu nại nên UBND xã Thới Tam Môn đã kiểm tra lại, phát hiện có sai sót nên kiến nghị UBND huyện thu hồi giấy đỏ cấp cho bà Bé. Việc thu hồi giấy đỏ này là đúng quy định của pháp luật. Còn việc tống đạt quyết định thu hồi quá thời hạn cho bà Bé là lỗi của UBND xã Thới Tam Môn...

Theo tòa phúc thẩm, tại thời điểm UBND huyện Hóc Môn cấp giấy đỏ cho bà Ba (chủ đất cũ) cũng như tại thời điểm bà Ba chuyển nhượng đất cho bà Bé thì đều không có tranh chấp, khiếu nại gì. Trong quá trình giải quyết vụ án, bà Bé đã nhiều lần yêu cầu UBND huyện Hóc Môn cung cấp toàn bộ hồ sơ làm thủ tục cấp giấy đỏ cho bà Ba để chứng minh quá trình cấp giấy trước đó có sai sót nhưng phía ủy ban không cung cấp. Tại phiên tòa phúc thẩm, đại diện UBND huyện Hóc Môn cũng không xuất trình được chứng cứ chứng minh rằng mình đã có sai sót như thế nào trong quá trình cấp giấy đỏ cho bà Ba trước đây cũng như sang tên cho bà Bé hiện nay.

Mặt khác, theo tòa phúc thẩm, khoản 3 Điều 42 Nghị định 181/2004 của Chính phủ quy định việc thu hồi đất trong trường hợp này chỉ được thực hiện khi có bản án, quyết định có hiệu lực thi hành của tòa án... Đặc biệt, tòa cho rằng bà Bé nhận chuyển nhượng đất đã có giấy đỏ, được sử dụng ổn định từ lâu của bà Ba một cách ngay tình, hợp pháp nên là người thứ ba ngay tình, phải được pháp luật bảo vệ.

Từ các phân tích và căn cứ trên, tòa phúc thẩm đã chấp nhận kháng cáo, chấp nhận yêu cầu khởi kiện của bà Bé và sửa án sơ thẩm như đã nói.

Quy định liên quan

+ Theo khoản 3 Điều 42 Nghị định 181/2004, trường hợp đã cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (QSDĐ) cho người đang sử dụng đất ổn định được Nhà nước công nhận QSDĐ thì việc thu hồi giấy chứng nhận QSDĐ chỉ được thực hiện khi có bản án hoặc quyết định của TAND đã được thi hành trừ trường hợp quy định tại khoản 2 điều này.

+ Theo khoản 2 Điều 42 Nghị định 181/2004, việc thu hồi giấy chứng nhận QSDĐ đã cấp được thực hiện theo quy định sau:

a) Thu hồi giấy chứng nhận QSDĐ trong trường hợp cấp đổi giấy chứng nhận QSDĐ; sạt lở tự nhiên đối với cả thửa đất; có thay đổi ranh giới thửa đất mà phải cấp mới giấy chứng nhận QSDĐ;

b) Thu hồi giấy chứng nhận QSDĐ trong trường hợp thu hồi đất theo quy định tại Điều 38 của Luật Đất đai;

+ Theo Điều 38 Luật Đất đai 2003, Nhà nước thu hồi đất trong các trường hợp sau:

1. Nhà nước sử dụng đất vào mục đích quốc phòng, an ninh, lợi ích quốc gia, lợi ích công cộng, phát triển kinh tế;

2. Tổ chức được Nhà nước giao đất không thu tiền sử dụng đất, được Nhà nước giao đất có thu tiền sử dụng đất mà tiền sử dụng đất có nguồn gốc từ ngân sách nhà nước hoặc cho thuê đất thu tiền thuê đất hằng năm bị giải thể, phá sản, chuyển đi nơi khác, giảm hoặc không còn nhu cầu sử dụng đất;

LỆ TRINH