Tuy nhiên, căn cứ vào tất cả thông tin, tình tiết, diễn biến của vụ việc cho đến thời điểm này, có thể khẳng định việc Công an tỉnh Điện Biên căn cứ vào quy định nào để khen thưởng cũng đều không thỏa đáng.
Theo Điều 13 Nghị định 91/2017 (quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Thi đua, khen thưởng) thì việc khen thưởng trong vụ này chỉ có thể thuộc một trong hai trường hợp: Khen thưởng theo công trạng, thành tích đạt được (khoản 1 Điều 13) hoặc khen thưởng đột xuất (khoản 3 Điều 13).
Nếu Công an tỉnh Điện Biên căn cứ vào khoản 3 Điều 13 Nghị định 91/2017 để khen thưởng đột xuất thì rõ ràng là không ổn, như Pháp Luật TP.HCM từng phân tích trên chuyên mục Luật và Đời, số báo ngày 25-2.
Chân dung 5 kẻ thủ ác trong vụ cô gái giao gà bị hãm hiếp, sát hại. Ảnh: PLO
Nhiều ý kiến lại cho rằng có thể công an đã căn cứ vào khoản 1 Điều 13 để khen thưởng theo công trạng. Theo hướng dẫn tại điều luật thì khen thưởng theo công trạng, thành tích đạt được là hình thức khen thưởng tập thể, cá nhâncó thành tích xuất sắc hoặc hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao, góp phần vào sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Mức độ hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ đối với tập thể, cá nhân do cấp trình khen thưởng căn cứ theo quy định xem xét, đánh giá, công nhận.
Có điều dựa trên những thông tin đã được cung cấp chính thức tại cuộc họp báo và những ý kiến phát biểu sau đó của lãnh đạo công an tỉnh thì việc khen thưởng nếu căn cứ vào khoản 1 Điều 13 nói trên vẫn không thuyết phục. Nhìn vào toàn cảnh vụ việc và tiến trình phá án có thể thấy rằng công an đã dùng các biện pháp nghiệp vụ trong ngành như các vụ án tương tự khác. Chưa kể việc khám nghiệm tử thi không đầy đủ dẫn đến việc phải khai quật tử thi lần nữa để khám nghiệm lại theo yêu cầu của VKSND cùng cấp. Vì thế, khó có thể nói là công an đã hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ trong quá trình phá án để có thể được khen thưởng theo công trạng.
Một vấn đề quan trọng khác là chưa có văn bản nào hướng dẫn như thế nào là hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ và công trạng đến mức thế nào sẽ được thưởng. Cả Nghị định 91 và thông tư hướng dẫn đều không quy định rõ. Cụ thể, theo Điều 2 Thông tư 08/2017 của Bộ Nội vụ (hướng dẫn Nghị định 91/2017) thì việc đánh giá, công nhận mức độ hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ, phạm vi ảnh hưởng của thành tích do người đứng đầu quyết định và chịu trách nhiệm trước pháp luật.
Như vậy, quy định đang giao cho người có thẩm quyền khen thưởng quyết định chứ không có thước đo nào để đánh giá. Hậu quả là những đánh giá đó có thể sẽ dẫn đến cảm tính, không thuyết phục và không chính xác như trong vụ việc này.
Nhìn rộng ra qua vụ việc này và những vụ khen thưởng trong vụ án khác ngay sau khi phá án của các địa phương mà báo chí hay gọi là thưởng nóng, có thể thấy quy định liên quan tại Nghị định 91 nêu trên còn chưa thật rõ ràng. Cơ quan chức năng nên có hướng dẫn cụ thể như thế nào là xuất sắc, hiểu như thế nào là đột xuất ngoài nhiệm vụ được giao, khi nào thì được thưởng theo công trạng. Điều này giúp các địa phương, thủ trưởng các cơ quan, đơn vị dễ dàng áp dụng thống nhất, thuyết phục, người được thưởng cũng thấy xứng đáng với điều mình nhận được.
