Một trong những vấn đề mà hội thảo “Dòng chảy pháp luật kinh doanh 2019”, do Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) tổ chức sáng 26-12, đưa ra là vấn đề dung dưỡng độc quyền. Trưởng ban Pháp chế VCCI - ông Đậu Anh Tuấn khi trình bày báo cáo đã điểm qua một số văn bản loại này.
Theo ông Tuấn, các chính sách kinh tế cần thúc đẩy cạnh tranh, tăng cơ hội lựa chọn cho người sử dụng dịch vụ hoặc mua bán hàng hóa và hạn chế tối đa nguy cơ để nảy sinh độc quyền. Tuy nhiên, thực tiễn xây dựng pháp luật trong năm 2019 thì có nơi, có lúc nguyên tắc này vẫn chưa được nhiều cơ quan soạn thảo chú trọng.
“Thậm chí, có quy định còn làm trầm trọng thêm tình trạng độc quyền trên thị trường” - ông Tuấn cho hay.
Ông Đậu Anh Tuấn nói vẫn còn có những quy định pháp luật làm trầm trọng thêm tình trạng độc quyền. Ảnh: CHÂN LUẬN
Chẳng hạn, dịch vụ thông tin tín dụng là lĩnh vực rất tiềm năng tại Việt Nam nhưng hiện nay mới chỉ có một công ty thông tin tín dụng được thành lập. Nguyên nhân là Nghị định 10/2010 quy định: Công ty thông tin tín dụng phải được ít nhất 15 ngân hàng cam kết cung cấp thông tin và các ngân hàng này không có cam kết tương tự với công ty thông tin tín dụng khác.
Năm 2019, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam xây dựng dự thảo nghị định thay thế nghị định về hoạt động thông tin tín dụng, trong đó vẫn duy trì quy định trên.
“Đây là vấn đề gây tranh luận lớn trong quá trình soạn thảo” - ông Tuấn cho hay.
Theo ông Tuấn, quy định như vậy sẽ khiến một nhà đầu tư muốn gia nhập thị trường dịch vụ thông tin tín dụng phải cùng một lúc thuyết phục được 15 ngân hàng hợp tác với mình. Nếu các ngân hàng đó đang hợp tác với công ty thông tin tín dụng khác thì phải phá bỏ hợp đồng hợp tác cũ và chuyển sang một nhà cung cấp dịch vụ mới. Một ngân hàng cũng sẽ chỉ đồng ý phá bỏ hợp đồng với đối tác cũ và chuyển sang công ty mới khi biết chắc rằng có ít nhất 14 ngân hàng khác cũng làm điều tương tự.
“Do đó, quy định này sẽ khiến việc thành lập mới công ty thông tin tín dụng là điều bất khả thi và rất dễ dẫn đến nguy cơ độc quyền trong loại dịch vụ này” - ông Tuấn nhận xét.
Thẩm định phim là lĩnh vực mà ông Tuấn cho rằng “thiếu cạnh tranh”. Không phủ nhận việc kiểm duyệt nội dung phim trước khi chiếu rạp nhưng ông Tuấn cho rằng: Cơ chế kiểm duyệt có thể được thiết kế rất đa dạng, từ việc tự kiểm duyệt của nhà sản xuất, kiểm duyệt của doanh nghiệp phát hành phim, kiểm duyệt của một đơn vị độc lập khác cho đến việc kiểm duyệt của một cơ quan nhà nước.
“Quy định của Luật Điện ảnh hiện nay đang tạo ra cơ chế độc quyền về kiểm duyệt phim khi cả nước chỉ có duy nhất một hội đồng thẩm định phim quốc gia làm dịch vụ này. Một nhà sản xuất hoặc nhập khẩu phim buộc phải mang phim của mình đến hội đồng này mà không có sự lựa chọn nào khác” - ông Tuấn cho hay.
Từ đó ông Tuấn đề xuất Nhà nước có thể cấp phép cho nhiều đơn vị làm dịch vụ thẩm định, kiểm duyệt phim khi đơn vị đó đủ điều kiện và tiến hành hậu kiểm đối với các đơn vị đó.
“Các đơn vị này sẽ cạnh tranh với nhau trên thị trường để cung cấp dịch vụ thẩm định, kiểm duyệt phim cho các nhà sản xuất, nhập khẩu phim. Sự cạnh tranh giữa các đơn vị dịch vụ chắc chắn sẽ giúp tháo gỡ nhiều nút thắt cho thị trường giải trí điện ảnh của Việt Nam” - ông Tuấn nói.
Trong lĩnh vực sử dụng tài nguyên Internet, ông Tuấn nói Thông tư 24/2015 của Bộ TT&TT có các quy định về quản lý tên miền. Điều 15 của thông tư quy định trường hợp khách hàng sử dụng tên miền muốn chuyển đổi từ nhà đăng ký tên miền này sang nhà đăng ký tên miền khác thì phải được sự đồng ý của nhà đăng ký cũ.
Theo ông Tuấn, điều này sẽ rất khó xảy ra vì nhà đăng ký cũ đang được hưởng hoa hồng nên sẽ không có động lực để đồng ý cho khách hàng chuyển sang nhà đăng ký mới. Nếu bãi bỏ quy định này, bắt buộc nhà đăng ký cũ phải đồng ý thì sẽ làm tăng tính cạnh tranh trên thị trường, buộc các nhà đăng ký phải có dịch vụ tốt để giữ chân khách hàng.
Chính sách cho phép "chuyển mạng giữ số" trong lĩnh vực viễn thông di động Thông tư 06/2019 của Bộ TT&TT có thể là ví dụ tốt khi quy định khách hàng có nhu cầu chuyển nhà đăng ký tên miền thì nhà đăng ký tên miền cũ buộc phải thực hiện việc chuyển đổi và không được gây cản trở.
