Thông thường sau mỗi lần gas tăng giá thì các công ty đều có lý do: Giá gas thế giới tăng. Như vậy, giá gas trong nước luôn phụ thuộc và biến động vào sự tăng giảm của giá gas thế giới. Nhưng theo ghi nhận của chúng tôi, trong tháng 3 giá gas thế giới giảm 12,5 USD/tấn, còn 722,5 USD/tấn so với tháng trước. Với mức giảm này, đúng ra giá gas bán lẻ trong nước phải giảm ít nhất 4.000đ/bình (12kg). Tiếp đó, đầu tháng 4 giá gas thế giới giảm 2,5 USD/tấn so tháng 3.
Theo lẽ thông thường, thì giá gas trong nước cũng sẽ giảm theo. Thế nhưng, trên thực tế giá gas lại diễn biến theo chiều hướng khác. Theo đó, đầu tháng 1 giá gas của các hãng tăng khoảng 4.000đ/bình (12kg) và giữ giá trong tháng 2. Đến đầu tháng 3, các hãng gas lại tiếp tục điều chỉnh tăng giá bán mới tăng 4.000đ - 8.000đ/bình (12kg), và đến tháng 4 giá gas trong nước gần như không thay đổi.
Lý giải về sự bất hợp lý này, đại diện một số hãng gas cho rằng: Trong tháng 3, giá gas thế giới giảm nhưng do tỷ giá ngân hàng tăng 600đ/USD tương ứng với giá gas phải tăng là 7.000đ/bình (12kg), như vậy các công ty gas buộc phải tăng giá gas để bù trừ vào mức chênh lệch này. Còn trong tháng 4, do giá gas thế giới giảm không đáng kể nên các công ty gas không muốn làm xáo trộn thị trường nên giá bán lẻ đến tay NTD vẫn không thay đổi.
Còn tại các cửa hàng, đại lý bán lẻ đến tay NTD, theo ghi nhận của chúng tôi thì tại những địa điểm này, gần như mỗi nơi một giá, nhưng thường cao hơn giá của các công ty gas đưa ra từ 2.000-10.000đ/bình (12kg). NTD biết là giá cao nhưng vẫn chấp nhận vì là mối quen và mức chênh lệch chỉ vài ngàn đồng chẳng đáng là bao. Trong khi đó, các công ty gas dường như không thể nào quản lý hết các điểm bán gas của công ty mình.
Theo như ông Huỳnh Trọng Tuệ - Trưởng phòng Kinh doanh Công ty Gas Petrolimex thì công ty phân phối gas cho khoảng 60 đại lý thuộc hệ thống phân phối của công ty với hình thức mua đứt bán đoạn. Đại lý được hưởng mức lợi nhuận tối đa là 15%. Nhưng thực tế, tại TP HCM hiện có hơn 1.500 đại lý nên không thể kiểm soát được giá gas bán lẻ cho NTD tại các đại lý không thuộc hệ thống phân phối của công ty. Nhiều đại lý lợi dụng sự thiếu quan tâm của khách hàng về giá, họ làm nhiều cách nâng giá để tăng lợi nhuận.
Gas bán lẻ tại các đại lý, cửa hàng khi tới tay người tiêu dùng mỗi nơi một giá
Mặc dù các doanh nghiệp cùng chịu tác động chung của giá gas thế giới và tỷ giá đô la nhưng trên thực tế điều nghịch lý là giá gas bán lẻ trong nước của các đơn vị kinh doanh gas lại có mức tăng giảm không giống nhau. Về vấn đề này, ông Nguyễn Sỹ Thắng - Chủ tịch Hiệp hội Gas Việt Nam cho rằng, doanh nghiệp tự định giá gas, Hiệp hội không có chủ trương bắt các doanh nghiệp phải bán cùng một giá để tạo sự cạnh tranh. Chỉ khi nào doanh nghiệp bán phá giá thì Hiệp hội mới đứng ra can thiệp, xử lý.
Hiện, cả nước có khoảng 60 doanh nghiệp kinh doanh gas có thương hiệu với hàng chục nghìn đại lý, cửa hàng nhỏ lẻ có mạng lưới phân phối rộng khắp nên việc quản lý thật sự ngoài vòng kiểm soát của các công ty gas. Thực tế này dẫn tới tình trạng giá gas bán lẻ cho NTD thường do các đại lý, cửa hàng tự đưa ra. Thực tế cũng cho thấy, Nghị định 107/2009/NĐ-CP về kinh doanh gas Chính phủ ban hành đã có hiệu lực từ ngày 15/1/2010 quy định thương nhân kinh doanh gas đầu mối phải công khai giá bán và phải chịu trách nhiệm về giá trong hệ thống phân phối của mình.
Khi điều chỉnh tăng hoặc giảm giá bán các loại gas thì phải thông báo cho Sở Công thương nơi có hệ thống phân phối của thương nhân đang hoạt động. Nhưng đến nay, vẫn chưa có thông tư hướng dẫn cụ thể nên các doanh nghiệp vẫn đang lúng túng trong thực hiện.
Tình trạng tăng giá gas bán lẻ vẫn chưa được kiểm soát chặt chẽ khiến NTD bị thiệt. Trước tình trạng trên, để ổn định thị trường cũng như bảo vệ NTD, theo Chi cục Quản lý thị trường TP HCM thì ngoài việc kiểm tra niêm yết giá bán, các đội cũng sẽ tập trung kiểm tra nguồn gốc, xuất xứ, sang chiết lậu, vi phạm thương hiệu… gas. Tuy nhiên, việc phát hiện các đại lý, cửa hàng có nâng giá bán cho NTD hay không thì cần có sự phối hợp của doanh nghiệp đầu mối, NTD…
Theo K.Ngân - K.Anh (CAND)
