Grant Thornton đã nghiên cứu 7.400 lãnh đạo các doanh nghiệp của 36 nền kinh tế khác nhau trên toàn thế giới để cho ra kết luận này.
Số liệu làm không ít người giật mình. Điều này cũng đúng với những quan sát và nghiên cứu của tôi mới đây.
Trong những ngày Tết Canh Dần, tôi tranh thủ phỏng vấn 87 doanh nhân thì 69 trong số đó thừa nhận họ bị stress, tương đương tỷ lệ 79,31%. Tôi từng mong cho mẫu nghiên cứu của mình không đúng, rằng kết quả này không phản ánh đúng thực trạng tinh thần các doanh nhân Việt. Tôi đã không dám viết bài vì sợ làm ảnh hưởng đến tâm lý mọi người. Cuối cùng, con số do Grant Thornton đưa ra thông qua nghiên cứu của họ là 72%.
Trong các nguyên nhân mà doanh nhân đưa ra thì sự cạnh tranh khốc liệt đứng vị trí số một. Các doanh nhân cho biết cạnh tranh ngày càng mạnh. Số lượng doanh nghiệp mới thành lập rất lớn, nhất là nhóm doanh nghiệp vừa và nhỏ. Một số doanh nhân cho rằng có những đối thủ cạnh tranh dùng tiểu xảo, với những chiêu không lành mạnh khiến họ điêu đứng.
Có lãnh đạo tâm sự rằng hàng kém chất lượng, hàng nhái của một số hãng và công ty trong cùng nhóm ngành làm cho người tiêu dùng tẩy chay toàn phần hay một phần kể cả hàng của những doanh nghiệp nghiêm túc; hay ít nhất là lượng hàng tiêu thụ cũng giảm đi, trong khi đó các chi phí khác vẫn phải trả như bình thường. Hàng hóa giá rẻ, chất lượng không cao từ Trung Quốc lan tran làm ảnh hưởng đáng kể đến một số doanh nghiệp và làm cho họ bị căng thẳng.
Nguyên nhân thứ 2 được đề cập là giá xăng dầu và điện. Việc tăng giá những mặt hàng thiết yếu này sẽ tác động tới giá thành sản xuất. Ngoài ra một vài doanh nghiệp “tát nước theo mưa” đã đẩy giá cao lên nhằm kiếm lời, khiến chi phí đầu vào gia tăng. Điều này rất không có lợi cho sản xuất kinh doanh. Giá vận tải và thực phẩm được các doanh nghiệp theo dõi sát sao và ngày đêm đưa ra các biện pháp tháo gỡ. Do tăng giá và đồng tiền mất giá, các doanh nhân luôn luôn căng thẳng suy nghĩ, tìm cách ứng phó và có những giải pháp phù hợp với doanh nghiệp của mình.
Nhóm nguyên nhân khác góp phần quan trọng làm cho họ bị stress là thiếu thời gian nghỉ ngơi. Nhiều doanh nhân rời khỏi nhà từ tờ mờ sáng, về đến nhà đã đêm khuya. Họ không hề có ngày nghỉ như cấp dưới trong doanh nghiệp hay cán bộ công chức. Nhiều doanh nhân than phiền rằng, ngay cả khi có chút ít thời gian cũng chẳng biết thư giãn kiểu gì, không biết đi đâu. Có doanh nhân tâm sự với tôi rằng cả chục năm nay không biết đến một ngày phép. Cá biệt có anh tâm sự, ở công ty anh nếu ai nói đến nghỉ phép người ta tưởng mình có vấn đề với thần kinh. Có ai xin nghỉ phép bao giờ đâu!
Tình trạng thiếu vốn kinh doanh, khó vay tiền ngân hàng, lãi suất vay lên cao làm cho các doanh nhân vô cùng lo lắng. Các doanh nghiệp luôn ngày đêm theo dõi dòng tiền (Cashflow) mà lo ngay ngáy. Họ lo khi sắp đến ngày đáo hạn, ngày phải trả tiền vay. Tiền bán hàng chưa thu về được hoặc hàng khó bán trong khi các chi phí đầu vào vẫn phải chi mà chi phí lại cao hơn. Thiếu vốn luôn là nỗi lo lớn của các lãnh đạo doanh nghiệp.
Nguyên nhân tưởng chừng nhỏ nhưng cũng được các doanh nhân đề cập đó là quan hệ trong gia đình. Do quá nhiều việc nên có những gia đình bị rạn nứt tình cảm. Sự hiểu lầm giữa vợ chồng, con cái, các thành viên trong gia đình làm họ mệt mỏi. Có một số trường hợp do không có thời gian quan tâm đến con cái dẫn đến việc những cậu con trai, những cô con gái của họ đã sao nhãng chuyện học hành, cá biệt có những hành vi đạo đức và lối sống không tốt. Những chuyện này làm cho họ khá mệt mỏi. Nhất là khi chứng kiến những vụ đánh nhau vô lý và dã man của một số em học sinh còn ít tuổi trong thời gian qua. Họ căng thẳng khi nghĩ đến thế hệ tương lai của chính mình. Có một số doanh nhân đã quyết định cho con đi học nước ngoài khi các cháu mới vào trung học cơ sở. Tuy nhiên, nhiều khi các cháu xa nhà, xa đất nước làm họ lại đâm lo thêm.
Ô nhiễm môi trường và kẹt xe cũng là nguyên nhân gây stress. Nhiều doanh nhân cảm thấy mệt mỏi khi mỗi ngày tốn quá nhiều thời gian đi lại trên đường, cho các cuộc gặp gỡ với các đối tác, bạn hàng. Những doanh nhân đi xe hơi thì hay than phiền rằng đường kẹt, xe máy lách được còn họ luôn phải ngồi chờ. Có nhiều cuộc hẹn bị lỡ mà họ chẳng biết làm thế nào dẫn đến việc họ bị căng thẳng. Những doanh nhân đi xe gắn máy thì than phiền rằng lượng khí độc phải hít mỗi ngày quá lớn. Trong khi đó thời tiết thì thất thường, nắng mưa, nóng lạnh thay đổi đột ngột. Mỗi người đều có lý của họ.
Vấn đề sức khỏe cũng được các doanh nhân đưa ra và họ cho rằng càng làm họ thêm căng thẳng. Bản thân họ bận bịu nên ít có cơ hội đi khám bệnh định kỳ. Do nhiều nguyên nhân khác nhau, nhiều căn bệnh đến với họ bất ngờ. Họ bị bệnh và công việc lại đình đốn. Có doanh nhân cho biết, chỉ cần họ nghỉ ốm 1-2 ngày là doanh nghiệp có vấn đề. Mà không dám nghỉ ốm thì bệnh càng nặng, càng làm tình trạng stress tăng thêm. Đó là chưa kể đến các loại bệnh tật của người thân trong gia đình, gồm cả gia đình lớn và gia đình nhỏ, cả bên nội và bên ngoại. Họ bằng cách này hay cách khác lại phải lo. Đấy là chưa kể bao bạn bè, người quen, biết họ là doanh nhân nên tha hồ nhờ vả, nhất là những người và những gia đình từ các vùng quê xa xôi.
Khi hỏi mong muốn của mình là gì, 73/87 doanh nhân cho rằng họ muốn có cuộc sống và công việc thư giãn hơn. Cá biệt có 9/87 doanh nghiệp muốn đóng cửa công ty. Nhưng nếu đóng thì… Và thế là họ lại càng bị tress hơn.
Khi viết những dòng chữ này tôi nguyện cầu cho tình hình sớm thay đổi. Mỗi doanh nhân cần tìm cho mình một cách riêng để có cuộc sống bình an và thư giãn. Việc mà tôi vẫn làm mỗi ngày là nhắn tin qua điện thoại và yahoo messenger các buổi sáng để chúc bạn bè, người thân và các doanh nhân may mắn, an lành.
Theo Nguyễn Mạnh Hùng ( VNE)
