Các ngân hàng lớn vào cuộc
Với sự đồng thuận của các NHTM nhà nước có vị thế dẫn dắt thị trường như BIDV, Agribank, Vietinbank, mặt bằng lãi suất (LS) huy động và cho vay bằng USD đã giảm xuống còn tối đa lần lượt là 1,5%/năm và 3%/năm từ ngày 1-6, giảm 0,4-0,6% so với mức LS cũ.
Các NHTM cổ phần cũng “gia nhập” xu hướng khó cưỡng lại này. Đầu tiên là NH Ngoại thương (Vietcombank). Cũng từ 1-6, Vietcombank áp dụng LS huy động tiền gửi và tiết kiệm USD (của cá nhân) còn 1,3%/năm cho kỳ hạn 6 tháng; 1,4%/năm cho kỳ hạn 9 tháng; 1,5%/năm cho kỳ hạn 12 tháng và kể từ ngày 9-6, mức trần LS huy động USD với kỳ hạn trên 12 tháng cũng là 1,5%/năm. Tuy nhiên, Vietcombank chỉ áp dụng mức trần LS vay 3%/năm đối với vay USD ngắn hạn, còn trung và dài hạn thì LS cho vay bằng LS huy động tiết kiệm USD kỳ hạn 12 tháng cộng 2,5%/năm, như vậy LS vay USD trung và dài hạn ở Vietcombank khoảng 4%/năm.
Một số NHTM cổ phần khác cũng “nhập cuộc”. Từ ngày 1-6, NH Đông Á bắt đầu huy động USD với LS cao nhất 1,5%/năm, cùng áp dụng cho các kỳ hạn gửi từ 9 đến 24 tháng. Từ ngày 8-6, NHTM An Bình cũng giảm LS tiền gửi USD xuống khá thấp, kỳ hạn 60 tháng chỉ còn 1,43%/năm…
Ngày 3-6, Hiệp hội NH Việt Nam cũng tổ chức cuộc họp kêu gọi các NHTM thành viên giảm LS huy động và cho vay USD tối đa tương ứng là 1,5%/năm và 3%/năm. Như vậy, trong thời gian tới khả năng sẽ có thêm nhiều NHTM “nối đuôi” giảm LS huy động và cho vay USD.
Theo NHNN, so với cuối tháng 5-2009, sau những động thái giảm LS USD của các NHTM lớn nêu trên, mặt bằng LS USD giảm rõ rệt, mức giảm từ 0,2%-0,5%/năm đối với LS huy động, từ 0,3%-0,6%/năm đối với LS cho vay. Hiện nay LS huy động phổ biến ở mức 1,24%-2,65%/năm và LS cho vay phổ biến ở mức 3%-5%/năm.
Cần ổn định tỷ giá
Việc lãi suất USD giảm tất nhiên là tín hiệu tích cực đối với thị trường ngoại hối, giúp tháo gỡ nút thắt trong hoạt động cho vay ngoại tệ hiện nay và giảm bớt áp lực với VND. Đồng thời, chênh lệch LS giữa VND và USD được nới rộng sẽ giúp giảm mức sinh lời của USD so với tiền đồng nên trong thời gian tới có thể hiện tượng găm giữ ngoại tệ sẽ giảm bớt.
Tuy nhiên, tại buổi họp báo thường kỳ Chính phủ vừa rồi, cả Bộ Tài chính và Bộ Kế hoạch-Đầu tư đều có quan điểm khá thống nhất về tình hình thị trường ngoại hối. Từ nay tới cuối năm, kinh tế có dấu hiệu phục hồi, nhu cầu nhập khẩu nhất là vật tư, thiết bị cho đầu tư và sản xuất hàng xuất khẩu sẽ tăng trở lại, kim ngạch nhập khẩu có xu hướng tăng nhanh hơn kim ngạch xuất khẩu; giải ngân các nguồn vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài sụt giảm. Do vậy, cán cân thanh toán và cân đối ngoại tệ trong các tháng tới sẽ gặp nhiều khó khăn hơn.
Bởi vậy, Tổng thư ký Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam Dương Thu Hương cho rằng các NHTM nên đồng thuận giảm LS huy động và cho vay ngoại tệ cho phù hợp với cung cầu vốn và đảm bảo tương quan trong mối quan hệ với VND trên thị trường. Đồng thời, việc này góp phần hạn chế tình trạng găm giữ ngoại tệ và chuyển dịch từ nhu cầu vay vốn bằng ngoại tệ sang VND. Ngược lại, doanh nghiệp xuất khẩu găm giữ ngoại tệ là thiếu đạo đức kinh doanh vì đã được hỗ trợ LS khi xuất khẩu nhưng lại không bán lại ngoại tệ cho NH. Theo bà Hương, mức LS cho vay USD 3%/năm là đã thấp so với thị trường thế giới, nằm ở khoảng 6%/năm (đã cộng phí dịch vụ).
Tuy vậy, Phó Tổng Giám đốc NH An Bình Phạm Quốc Thanh lại thừa nhận là muốn kích thích doanh nghiệp vay USD thì LS nên hạ thấp hơn nữa bởi các doanh nghiệp vẫn đang lưỡng lự trước mức LS hiện nay. Thực tế thì vẫn còn một số NHTM có “vai vế” trên thị trường ngoại hối chưa giảm LS USD xuống mức 1,5% và 3%/năm. Ở các NH này, LS huy động USD còn khá cao, các kỳ hạn dài đều từ 3%/năm trở lên! Cùng với đó, LS cho vay USD trung và dài hạn đều cao hơn 3%/năm.
Theo PGS-TS Trần Huy Hoàng, Trưởng khoa Ngân hàng (Trường ĐH Kinh tế TPHCM), hiện tượng đầu cơ ngoại tệ là do có tin đồn tỷ giá tăng. Cùng với đó, LS huy động thấp nên nhà xuất khẩu không muốn bán USD cho NHTM. Ngược lại, ngoài LS vay còn cao, nhà nhập khẩu cũng e sợ tỷ giá biến động nên không dám vay USD.
Để giải tỏa tình trạng trên, PGS-TS Trần Huy Hoàng cho rằng nên triển khai mạnh việc hoán đổi USD và VND (giữa các NHTM và NHNN). Và cùng với việc hạ LS, NHNN phải có động thái chứng tỏ sẽ kiềm giữ tỷ giá ổn định thì mới hy vọng “xoay chuyển tình hình”.
Theo HOÀNG LIÊM ( SGGP)
