Kể từ 12/4, Tổng công ty Vàng Agribank (AJC) vừa quyết định ngừng huy động tiết kiệm ủy thác bằng vàng cho các chi nhánh Ngân hàng Nông nghiệp Phát triển nông thôn (Agribank - ngân hàng mẹ của AJC). Nhiều khách hàng đến hạn rút tiệt kiệm muốn gửi nữa không được, phát bực vì phải lo gói ghém vàng mang về.
Tổng giám đốc Nguyễn Thanh Trúc lý giải AJC làm theo chỉ đạo của ngân hàng mẹ Agribank sau khi Ngân hàng Nhà nước cho biết đang cân nhắc dừng hoạt động huy động và cho vay vàng trên toàn hệ thống. Ông Trúc tỏ ra tiếc nuối vì nhu cầu vay vàng lúc này đang tốt lên. Do lãi suất vay vàng chưa bằng một phần tư lãi suất vay tiền đồng, doanh nghiệp có xu hướng vay vàng chuyển hóa thành tiền đồng để kinh doanh.
Các ngân hàng cổ phần vẫn tiếp tục huy động tiết kiệm vàng song họ tỏ ra lo lắng khi hay tin AJC đã ngừng. Bản thân họ đang loay hoay lo đầu ra cho lượng vàng còn tồn trong hệ thống. Nhu cầu vay vốn bằng vàng lúc này vẫn chưa cải thiện nhiều, chỉ những doanh nghiệp chấp nhận rủi ro về giá mới liều mạng vay vàng quy đổi ra vốn tiền đồng.
Sau quyết định của Chính phủ về việc đóng cửa các sàn giao dịch vàng và ngừng giao dịch vàng trên tài khoản ở nước ngoài, giao dịch vàng vật chất trên thị trường giảm đi đáng kể, trong khi đó lượng vàng trong ngân hàng cần tất toán còn tương đối lớn.
Theo ước tính sơ bộ, ngân hàng Việt Á đang có tỷ lệ vàng quy đổi ra tiền đồng chiếm gần 30% tổng tài sản, theo sau đó là ACB và Eximbank với tỷ lệ hơn 10% tổng tài sản. Con số này đang làm nhức nhối những người đứng đầu ngân hàng về bài toán tạo tính thanh khoản. Nếu giải quyết không khéo, nó sẽ trở thành gánh nặng kinh doanh cho ngân hàng.
Một đại diện của Ngân hàng VietA Bank trao đổi với báo giới cho biết nguồn vốn huy động bằng vàng của ngân hàng có phần giảm so với đầu năm nay. Tuy nhiên, do khó tìm đầu ra và hàng tồn kho còn, ngân hàng sẽ tính đến việc tiếp tục giảm lãi suất huy động vàng, cho dù hiện nay lãi suất đã ở mức thấp.
Theo Eximbank, lãi suất vay vàng hiện đã giảm hơn một nửa so với chừng giữa năm trước, chỉ còn trên dưới 3%. Tuy nhiên, nguồn vốn huy động về bằng vàng vẫn khó giải quyết được đầu ra trong khi tăng trưởng huy động bằng vàng tại Eximbank không có dấu hiệu sụt giảm dù lãi suất huy động đã xuống gần 0%.
Lãi suất huy động vàng của Sacombank từ ngày 14/4 vừa qua chỉ còn 0,07% một năm. Đại Á còn thấp hơn, 0,05% cho kỳ hạn từ một đến 36 tháng. Ngân hàng ACB cũng đưa ra mức từ 0,1- 1,2% một năm tuỳ theo kỳ hạn.
Chuyện dừng huy động và cho vay vàng trên toàn hệ thống hay không còn chưa ngã ngũ, Ngân hàng Nhà nước chưa có quyết định cuối cùng. Song giới kinh doanh ngân hàng phỏng đoán khả năng dừng rất cao vì việc cho vay vàng tồn tại rủi ro về nguồn và gây áp lực về tỷ giá.
Ông Huỳnh Trung Khánh, phó chủ tịch Hiệp hội Kinh doanh vàng Việt Nam giải thích thêm đa số vàng các ngân hàng thương mại đang giữ hiện nay là vàng của dân gửi vào. Lượng vàng trong dân ước tính khoảng 400-500 tấn và trong số đó 10-20% được gửi vào ngân hàng.
“Các ngân hàng phải hạ lãi suất mong người dân rút vàng ra bớt, để tránh căng thẳng thêm khi không có đầu ra cho vàng. Việc đổi ra và bán ra trên thị trường cũng rủi ro", ông Khánh khuyến cáo. Theo ông, việc Ngân hàng Nhà nước mới đây gia hạn cho 3 tháng nữa để đóng tài khoản giao dịch vàng quốc tế là để ngân hàng thương mại tất toán trạng thái chứ không phải để kinh doanh, nên các ngân hàng không thể trông mong nhiều.
Ông Khánh giải thích vấn đề kinh doanh vàng từ xưa rất có lợi cho ngân hàng thương mại. Ngân hàng thường huy động vàng lãi suất thấp, bán ra lấy tiền đồng để cho vay ở lãi suất cao, còn phần chênh lệch ngân hàng cũng sẽ bảo hiểm rủi ro bằng cách đi mua hợp đồng tương lai, option hay swap. Do đó vàng trở nên quan trọng với các ngân hàng thương mại và có khi chiếm tới 50% lợi nhuận hằng năm của một ngân hàng.
Đã có những đề xuất đưa ra như việc phát hành trái phiếu bằng vàng hay phát hành chứng chỉ tiền gửi bằng vàng sau đó sẽ hoán đổi thông qua các hợp đồng phái sinh để tạo thanh khoản cho “tiền vàng” này, song hiện nay chưa có một sự đồng ý chính thức nào từ phía nhà nước cho phép chuyện này xảy ra và các ngân hàng thương mại phải tiếp tục “động não” tới tháng 6 này.
Theo Vân Linh - Song Linh ( VNE)
