Xin được trở lại câu chuyện BCTC kiểm toán năm 2008 tại Vinaconex (xem bài Vinaconex - những dự án xi măng và sự bất nhất của kiểm toán, ĐTCK số 46 ra ngày 17/4/2009). Theo Công ty Kiểm toán KPMG, tuân theo Chuẩn mực kế toán Việt Nam số 10 - Ảnh hưởng của việc thay đổi tỷ giá hối đoái, thì chi phí tài chính năm 2008 của Vinaconex bị ghi nhận thiếu 266,774 tỷ đồng (năm 2007 ghi nhận thiếu 146,561 tỷ đồng). Do không thống nhất được với DN nên KPMG đã ngoại trừ nội dung này trong BCTC kiểm toán.
Đây chỉ là một trong những điểm ngoại trừ mà nếu Vinaconex sửa đổi theo ý kiến của kiểm toán thì cán cân lỗ - lãi cho năm tài chính 2008 hoàn toàn có thể bị thay đổi. Vậy nhưng, theo tờ trình ĐHCĐ số 0972/2009/Ttr-TCKH của Vinaconex về phương án phân phối lợi nhuận năm 2008, Vinaconex cho rằng, lợi nhuận sau thuế của DN này vẫn là trên 305 tỷ đồng. Theo đó, Công ty sẽ trả cổ tức 12%/vốn cổ phần, tương ứng trên 190 tỷ đồng, trích quỹ đầu tư và phát triển trên 83 tỷ đồng…
Câu hỏi đặt ra là, khi BCTC tại một DN có nhiều điểm ngoại trừ ảnh hưởng đến lợi nhuận thực tế, nhất là khi DN không điều chỉnh theo ý kiến của kiểm toán viên, thì DN đó có được thực hiện chia cổ tức hay không? Trong trường hợp ĐHCĐ vẫn biểu quyết thông qua việc chia cổ tức thì cơ quan quản lý có quyền can thiệp hay không?
Theo tìm hiểu của ĐTCK, chưa có quy định và chế tài cụ thể về vấn đề này. Nhưng về nguyên tắc, kế toán DN phải tuân thủ chuẩn mực kế toán hiện hành và có thể không được thực hiện việc trả cổ tức nếu DN thuộc trường hợp nêu trên. Việc chi trả cổ tức bằng cổ phiếu đối với những trường như vậy sẽ phải qua "chốt chặn" là Ủy ban Chứng khoán Nhà nước, cơ quan này có thể sẽ không chấp nhận, nhưng nếu DN trả bằng tiền mặt (không phải xin phép UBCK) thì khó có thể kiểm soát.
Câu chuyện trên cho thấy, kiểm toán độc lập đang thể hiện vai trò quan trọng với tư cách là định chế trung gian minh định mức độ trung thực và hợp lý của BCTC kiểm toán tại DN. Tuy nhiên, đến khi nào ý kiến kiểm toán viên được DN tôn trọng và tuân thủ theo vẫn là câu hỏi chưa có lời đáp!
Theo Đông Hải (ĐTCK)
