Dâng sao giải hạn: Đừng rơi vào bẫy mê tín!

Dịp tết Nguyên đán này, Giáo hội Phật giáo Việt Nam ra văn bản yêu cầu các chùa chỉ tổ chức lễ cầu an chứ không phải lễ dâng sao giải hạn, tránh mê tín dị đoan, tránh các yếu tố mang hình thức dịch vụ tâm linh…

Chúng tôi đã có cuộc trao đổi với PGS-TS Trần Lâm Biền, một nhà nghiên cứu văn hóa, xoay quanh vấn đề này.

Dâng sao giải hạn tồn tại lâu đời

. Phóng viên:Thưa ông, câu chuyện dâng sao giải hạn không còn là chuyện mới ở nước ta, theo ông vì sao rất đông người dân tin theo?

+ Ông Trần Lâm Biền: Nói về việc này thì cần đi về nguồn gốc xa xưa. Loài người khi tiến lên một tầm văn minh nhất định có những trung tâm văn hóa mà một trong những trung tâm văn hóa của nhân loại gắn với thiên nhiên vũ trụ chủ yếu ở vùng Trung Cận Đông. Cư dân ở đây thường theo dõi những ngôi sao và liên tưởng rằng trong mỗi thời khắc, trật tự của các ngôi sao sẽ chi phối số phận của con người… Mỗi người sinh ra ở các giờ khác nhau, thời khắc khác nhau sẽ bị chi phối bởi những ngôi sao khác nhau, từ đó mà hình thành tử vi.

Nhưng đi xa dần khỏi trung tâm của nơi nảy sinh, đến các nước phương Đông, tư tưởng này dần bị sai lệch. Dâng sao giải hạn tại Việt Nam tồn tại lâu đời trong dân gian thực chất ảnh hưởng từ Trung Hoa.

. Vậy đối với người dân, việc này xuất phát từ niềm tin tâm linh như thế nào, thưa ông?

+ Theo quan niệm của Đạo giáo, trên trời có 24 ngôi sao do 24 vị thần chủ có ảnh hưởng đến số phận con người, trong đó có chín ngôi sao sáng nhất sẽ luân phiên chiếu mệnh các năm.

Đó là các sao La Hầu, Thổ Tú, Thủy Diệu, Thái Bạch, Thái Dương, Vân Hớn, Kế Đô, Thái Âm, Mộc Đức. Chín sao này có sao tốt và có cả sao xấu, phối trí theo các phương, sắp xếp theo 12 chi và ngũ hành. Người xưa quan niệm năm nào bị sao xấu chiếu mệnh, con người sẽ gặp phải chuyện không may, tai nạn, ốm đau, bệnh tật… gọi là vận hạn, là sao chiếu mạng (nặng nhất là “nam La Hầu, nữ Kế Đô” là loại ám hư tinh vì hai sao này chẳng thấy được mặt trời).

Từ đó dân gian mới có tục dâng sao giải hạn để tránh những sao xấu chiếu rọi, đi vào cung chiếu của những sao tốt.

Một buổi phát lộc sau lễ cúng sao giải hạn trên đường dưới chân cầu vượt Ngã Tư Sở, Hà Nội. Ảnh: GT

Không nên cấm đoán, phải nâng cao dân trí

. Ở góc độ một chuyên gia nghiên cứu văn hóa dân gian, ông đánh giá thế nào về niềm tin đó…?

 + Thực tế thì sự khống chế đó chỉ gắn với ước vọng của con người chứ một ngôi sao khổng lồ như thế làm sao người ta khống chế được. Đây chỉ là lòng tin võ đoán chứ không phải lòng tin có tính chất khoa học nào.

. Văn bản mới của Giáo hội Phật giáo Việt Nam đã yêu cầu các chùa chỉ tổ chức lễ cầu an chứ không phải lễ dâng sao giải hạn, tránh mê tín dị đoan, tránh các yếu tố mang hình thức dịch vụ tâm linh… Ông nghĩ sao về việc này?

+ Lòng tin thuộc tín ngưỡng, không nên cấm đoán, bởi vì cấm đoán cũng chẳng được, mà phải dần dần nâng cao dân trí thì điều đó sẽ ít dần đi. Dâng sao giải hạn không phải của nhà Phật, bởi vì với đạo Phật là một hệ thống triết học vô thần, từ bi và thoát tục.

Nhà sư đừng rơi vào bẫy mê tín, dị đoan

. Như vậy, thực tế một số chùa tổ chức dâng sao giải hạn là không đúng với triết lý của đạo Phật?

+ Với nhà Phật, vào chùa là đi tìm tới trí, thiện tâm trên nền tảng trí tuệ Phật, do đó đưa dâng sao giải hạn vào trong nhà chùa đó là một phần làm xấu xa cửa Phật. Dâng sao giải hạn nếu của nhà chùa bày ra suy cho cùng chỉ là sự thoái hóa của một số nhà sư muốn lừa dân để lấy tiền mà thôi.

. Ông có lời khuyên gì cho người dân, trong đó có những người vẫn luôn tin vào việc dâng sao giải hạn sẽ thoát được những điều xui xẻo, không may mắn?

+ Con người muốn đi xin, đi cầu điều tốt lành thì nên tìm đến đúng cửa. Muốn tìm đến trí tuệ phải vào trường học hành chứ không thể đi ra chợ. Đạo Phật dạy người ta phải lấy trí tuệ làm đầu, tâm phải xây dựng trên nền tảng trí tuệ, nếu không có tuệ đứng đằng sau đảm bảo cho cái tâm thì tâm sẽ dẫn đến mê tín dị đoan. Nhà sư còn làm điều không đúng này ở cửa chùa thì nhà sư rơi vào bẫy của mê tín dị đoan. Tôi tin hiện tượng dâng sao giải hạn sẽ tiêu vong khi kinh tế và dân trí được nâng cao.

. Xin cám ơn ông.