Theo bài, em Hoàng Văn Vững đã đi bẫy chim, đốt lửa nấu ăn và ngủ quên gây cháy 1,6 ha rừng. Đọc bài báo, tôi thấy đáng tiếc cho em Vững vì tòa không vận dụng hết tình và lý tại các phiên xử sơ thẩm và phúc thẩm.
Tôi nghĩ em Vững không có điều kiện thuê luật sư bảo vệ chứ ngay từ phiên tòa sơ thẩm thì những mâu thuẫn về thiệt hại sẽ phải đặt ra. Chênh lệch về thiệt hại từ 1,6 ha lên thành 6 ha là con số lớn đáng lưu tâm, trong khi những người được giao chăm sóc và bảo vệ rừng khẳng định chỉ là 1,6 ha thì cơ quan tố tụng không thể làm ngơ. Nếu thận trọng tòa sơ thẩm phải hoãn xử trả hồ sơ cho cơ quan điều tra điều tra lại rõ chuyện này vì đây là mấu chốt để quyết định hình phạt cho em Vững.
Tôi thấy, đến cấp tòa phúc thẩm khi phía bị cáo yêu cầu xác định lại diện tích rừng bị cháy, tòa lại chủ quan cho rằng hiện trường sau sáu tháng cây đã mọc không thể đo đạc lại được. Thực tế không chỉ những người liên quan hay có chuyên môn mà người bình thường cũng có thể thấy đây là nhận xét chủ quan. Trong khi đó theo thẩm quyền xét xử thì tòa phúc thẩm hoàn toàn có thể sửa án theo hướng giảm nhẹ tội hoặc chuyển khung hình phạt thấp hơn cho em Vững, nếu thấy có căn cứ.
Nếu tòa cho rằng có chứng cứ kết luận mức hiệt hại thực tế gây ra nhẹ hơn cấp sơ thẩm nhận định thì phải coi đó là các tình tiết mới để giảm án có lợi cho bị cáo. Nếu thận trọng hơn tòa cũng có thể hủy án sơ thẩm để yêu cầu điều tra xét xử lại từ đầu vì vi phạm tố tụng trong việc xác định chứng cứ. Cạnh đó thẩm phán nên phát huy niềm tin nội tâm của mình trong khi xét xử, không nên máy móc áp dụng các quy định pháp luật cứng nhắc để góp phần hủy hoại tương lai một con người. Bao nhiêu mơ ước, hy vọng của bản thân và gia đình Vững còn đang ở phía trước giờ bị lu mờ bởi một bản án tù không đáng. Tiếc thay!
Đặc biệt em Vững lại là người có nhân thân tốt, còn đi học, hoàn cảnh gia đình khó khăn, vô tình phạm tội do không lường trước hậu quả của hành vi vi phạm. Xét về tình, tương lai của em mới chỉ vừa bắt đầu khi vừa chuẩn bị bước vào quãng đời sinh viên ngành lâm nghiệp. Tòa chỉ cần tuyên phạt em Vững một mức hình phạt cải tạo không giam giữ hoặc án treo là hợp tình hợp lý mà vẫn có tính giáo dục răn đe, em lại vừa có cơ hội tiếp tục đến trường.
Mức án năm năm sáu tháng tù với em là quá nặng, em không đáng phải nhận sự trừng phạt cao như vậy. Do án phúc thẩm có hiệu lực pháp luật ngay sau khi tuyên án nên tôi nghĩ nên gửi ngay kiến nghị giám đốc thẩm để những người có quyền sẽ xem xét kháng nghị theo hướng hủy hai bản án trên để điều tra xét xử lại. Bản thân em, gia đình em, hoặc các tổ chức xã hội, đoàn thể hay trung tâm trợ giúp pháp lý địa phương nơi em sinh sống nên giúp em làm chuyện này.
TS NGUYỄN DUY HƯNG, Trưởng khoa Luật, Trường ĐH Thủ Dầu Một, Bình Dương.
